Wie gelooft je wanneer je door een vrouw wordt misbruikt?

Wie gelooft je wanneer je door een vrouw wordt misbruikt?

Uit de spreekkamer van Lucia Rademaker, WaterlandPraktijk Purmerend.

Lang geleden vertelde mijn cliënt Arend een jeugdherinnering aan het contact met zijn moeder:

‘Hoewel ik altijd erg mijn best deed om mijn kille moeder te behagen en te gehoorzamen, was er altijd wel een reden waarom zij meende mijn lijf hardvochtig te moeten afranselen. Zij was het ook die mij vastbond in mijn ledikant, omdat ik het niet kon laten met mijn hoofd te bonken. Daar werd ze héél geïrriteerd van. Maar samen met haar in het warme badwater kon mijn huid haar strelingen verwachten. Lieve woordjes, zachte kusjes, zachte handen, zachte zeep over mijn hele lichaam. Wanneer zij mij over haar borsten en onderlichaam liet glijden noemde zij mij ‘haar lieve badspons-mannetje’. Ze kuste mij ook veelvuldig op mijn piemeltje en zoog eraan. Als het klaar was droogde ze me af en kreeg ik een koetjesreepje. Ik voelde mij daarna dan altijd heel warm.’

 

Gevolgen op latere leeftijd

Toen we mogelijke gevolgen hiervan op het gebied van seksualiteit en relatievorming besproken, bleek dat zijn vrouw hem tijdens de seks regelmatig tegen zijn wil aan zijn penis door de kamer trok. Ze bagatelliseerde zijn pijn en lachte zijn bezwaren weg. Toen hij erover vertelde lachte Arend ook, alsof het een pikant seksueel wapenfeit was, maar keek er tegelijkertijd heel ongemakkelijk bij.

Zowel de ervaring met zijn moeder als met zijn vrouw herkende hij niet als seksueel misbruik. Hij bagatelliseerde het. Door vroegere hulpverleners was hem nooit naar zijn emoties daarover gevraagd. Ook niet naar de mogelijke gevolgen ervan voor zijn seksuele beleving en relatievorming.

Daders, slachtoffers én behandelaars bagatelliseren

Later in de behandeling was een ontmoeting met zijn moeder mogelijk. Haar reactie was in eerste instantie ontkennend, vervolgens bagatelliseerde ze het ook. Ze zei dat het onschuldig en best wel liefdevol was geweest. Op mijn vraag of haar zoon er nadelige effecten van zou kunnen hebben overgehouden reageerde ze met verbazing.

Als je dit leest, dan vraag je je wellicht af of er factoren zijn die maken dat zowel daders, slachtoffers als behandelaars het seksueel misbruik door vrouwen bagatelliseren. En die zijn er. Welke factoren dit zijn kun je lezen in mijn onderzoeki. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat hulpverleners niet weten dat niet jongens maar volwassen mannen het vaakst door vrouwen worden misbruikt.

Taboe in het kwadraat

Door dit taboe wat op seksueel misbruik door vrouwelijke daders rust schiet de hulpverlening en behandeling aan zowel de slachtoffers als daders ernstig tekort. De beschikbare kennis over dit onderwerp wordt niet benut, genegeerd of zelfs vervormd.

Ontkennen en bagatelliseren is beschadigend

Slachtoffers lopen niet alleen een trauma op, maar als je als volwassen man het seksuele slachtoffer van een vrouw (het zg zwakkere geslacht) bent, brengt dit extra schaamte, vernedering en aantasting van de mannelijkheid met zich mee. Verder leidt ontkenning van de ervaringen van het slachtoffer (of dat nou door anderen of door jezelf ontkend wordt) in de meeste gevallen ook nog eens tot secundaire victimisatie, ook bij onthulling op latere leeftijd.

En wie gelooft je, wanneer niet je vader maar je moeder je seksueel misbruikt?

Op Helen van seksueel misbruik schreef Jessica hierover als lotgenoot een gastblog.

Partners in beeld – het boek

cover boek: partners in beeldDe partner betrekken bij de hulpverlening

Het boek biedt een uniek perspectief op de rol van de partner van iemand die seksueel misbruikt is. De partner wordt door de hulpverlening maar al te vaak over het hoofd gezien, terwijl hij of zij een waardevolle bijdrage kan leveren aan het proces van de overlever. Maar er is meer.

De partner als hulpvrager

De partner zelf loopt een groot risico op secundaire traumatisering. De traumareacties van iemand die seksueel misbruikt is, kunnen juist in de intieme relatie behoorlijk opspelen. Als partner sta je vaak machteloos en moedeloos te kijken naar wat er in en met je lief gebeurt.

Uitdagingen te over

Stemmingswisselingen, patronen van aantrekken en afstoten, triggers, depressies, herbelevingen en nachtmerries: de overlever heeft er last van, maar de partner net zo goed. Veel partners gaan in een vermijdend patroon, gaan conflicten uit de weg, zoeken hun heil elders: sport, werk, hobbies… Tegen de tijd dat ze hulp zoeken, lopen ze vaak al jaren op eieren.

Partner in de praktijk

In mijn praktijk komen partners vaak eerst voor hulp voor hun lief. Na verloop van tijd komen ze dan schoorvoetend met hun eigen hulpvraag. De opluchting is groot als blijkt dat ik juist ook hun problemen benoem en aandacht geef.

Doe de partnercheck

Wanneer ik een overlever van seksueel misbruik in de praktijk krijg, doe ik over het algemeen ook de partnercheck. Wat is de partnercheck? Heel eenvoudig: vraag bij iemand die seksueel misbruikt is altijd of er een partner in beeld is. Check of de partner op de hoogte is van het misbruik en de therapie. Check of de partner positief betrokken is. Check of de partner bij kan dragen aan het therapeutisch proces én check of de partner een hulpvraag heeft.

Waarom je dit boek moet kopen

Om partners goed van dienst te kunnen zijn, is het van belang dat je op de hoogte bent van welke soorten problemen er kunnen spelen. ‘Partners in beeld’ is daarbij een onmisbare bron van informatie over dit thema.

Bestel het boek hier

Gezocht: therapeuten die niet bang zijn voor seksueel misbruik

Omgaan met seksueel misbruik vraagt véél van een therapeut

Wanneer klanten seksueel misbruikt zijn, hebben ze vaak een veelheid aan problemen. Problemen rond vertrouwen, moeite met autoriteit, grenzeloosheid en wantrouwen naar de hulpverlener zijn maar enkele van de problemen die de relatie met de hulpverlener bemoeilijken.

Onbegrip, ongeloof en walging

Mensen die seksueel misbruikt zijn, komen het regelmatig tegen: onbegrip, ongeloof en walging. Hoe ga jij daar mee om als therapeut? Kun jij verhalen horen die te erg of ongeloofwaardig of ronduit walgelijk zijn? Kun je recht doen aan je eigen reacties, zonder de klant in de kou te laten staan?

De missie van hulpverlening na seksueel misbruik

Onze missie is om de hulp na seksueel misbruik te verbeteren én beter zichtbaar te maken. Dat kunnen we niet alleen, daar hebben we jouw hulp bij nodig! Ben jij als therapeut betrokken bij cliënten die een verleden hebben van seksueel misbruik? Sluit onze missie aan bij de jouwe? Kom ons netwerk versterken!

Hulp bieden na seksueel misbruik geeft voldoening

Seksueel misbruik vraagt veel van je als therapeut en niet iedereen kan het zomaar. Het vraagt om speciale inzet en kennis van jouw kant, om mensen met zo’n belast verleden goed te kunnen helpen. In opleidingen wordt er (volgens ons) te weinig aandacht aan besteed. Weet jij genoeg over seksueel misbruik om echt te kunnen helpen?

Verdiepingstraining

Een 8-daagse training waarin je als therapeut leert hoe de langetermijneffecten van seksueel misbruik doorspelen in de hulpverleningsrelatie. Je krijgt gedegen kennis over seksueel misbruik en handvatten over hoe jij in jouw praktijk met deze ingewikkelde problematiek om kunt gaan. Meer informatie zie tabblad scholing

Sluit je aan bij het netwerk ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’

  • Ben jij niet bang om met seksueel misbruikte mensen te werken?
  • Wil jij de zichtbaarheid van de hulp na seksueel misbruik vergroten?
  • Zoek jij klanten die naar jou op zoek zijn?
  • Zoek jij aansluiting bij collega’s waar je met een gerust hart naar doorverwijst?

Jouw aanbod op de therapeuten-site?

Wil je meer weten? Deelnemer worden? Lees eerst goed de voorwaarden door. Die staan op info voor therapeuten. Onderaan die pagina kun je dan gelijk je intake-formulier invullen en dan nemen we contact op voor een afspraak.

Andere manieren om bij te dragen

Sinds kort hebben we ook een mogelijkheid om bij te dragen als je zelf geen praktijk als therapeut hebt. Als ondersteuner van ons netwerk ben je van harte welkom.

De impact van seksueel misbruik op zwangerschap

Seksueel misbruik heeft impact op zwangerschap

Seksueel misbruik heeft een grote impact op zwangerschap. Veel vrouwen weten niet dat tijdens de zwangerschap, de bevalling of het kraambed het seksueel misbruik verleden een grote rol kan spelen. Ook weten ze niet wat ze hierin mogen en kunnen verwachten van een verloskundige.

zwijgen

Wij, Joanne de Kat en Hanna van Meijeren, zijn twee verloskunde studenten. We hebben onderzoek gedaan naar de lichamelijke en psychische gevolgen van seksueel misbruik voor de zwangerschap, de bevalling en het kraambed. Ook hebben we gekeken naar de verloskundige begeleidingservaring van vrouwen die seksueel misbruikt zijn. Hieronder volgens onze belangrijkste conclusies uit het onderzoek

Lichamelijke gevolgen

De lichamelijke gevolgen van seksueel misbruik die tijdens de zwangerschap een rol kunnen spelen zijn:

  • verhoogde kans op risicogedrag (alcoholgebruik of roken)
  • moeite hebben met de medische onderzoeken en controles
  • extreme misselijkheid
  • blaasontstekingen
  • eetstoornissen
  • verhoogde kans op vroegtijdige weeën
  • vaginisme, verkramping in het bekkenbodem gebied

Psychische gevolgen

De psychische gevolgen die tijdens de zwangerschap, bevalling en daarna voor problemen kunnen zorgen zijn:

  • extreme angst (voor onderzoeken, voor de baring, voor moederschap)
  • angsten over de moeder en kind-binding
  • herbelevingen tijdens de baring (controleverlies in het bekkengebied)
  • dissociatie
  • verstoorde lichaamsbeleving, haat voor het lichaam
  • niet goed om kunnen gaan met hevige emoties
  • depressieve gevoelens
  • verhoogde kans op postpartum depressie
  • post traumatische stress stoornis

“De ervaringen van de bevalling (…) en de periode erna heb ik als uh.. traumatisch ervaren”.

 

Wat doet de verloskundige eraan?

Uit het onderzoek blijkt dat er door verloskundigen en cliënten nog te weinig gesproken te worden over seksueel misbruik. Dit komt deels doordat er op seksueel misbruik nog steeds een taboe rust en deels doordat de cliënten (en verloskundigen) niet altijd weten welke impact seksueel misbruik kan hebben op de zwangerschap, bevalling en het kraambed.

Vragen naar negatieve seksuele ervaringen

Sinds 2007 vragen verloskundigen standaard bij de intake naar een negatieve seksuele ervaring. Op deze manier proberen ze klanten uit te nodigen om het seksueel misbruik bespreekbaar te maken. Alleen als het seksueel misbruik bekend is, kan de begeleiding tijdens de zwangerschap hierop worden aangepast. Uit de ervaring van een enkeling bij wie seksueel misbruik wel uitgebreid van te voren besproken is, blijkt dat er minder klachten zijn, vooral als de verloskundige begeleiding daadwerkelijk is aangepast.

“Ik maakte het direct bekend… (…).. en.. zij gingen daar ook gelijk goed mee om.. (…) toen kwam er direct ook heel veel op.. en dat was ook direct van.., hoe wil je dat zien eigenlijk.. Ze begon er ook direct over, dat het bekend is..(…) dat was eigenlijk wel heel fijn hoe ze dat deden.. dat vond ik wel.”

 

Vooraf is beter dan achteraf

In dit onderzoek bleek dat de meeste vrouwen pas achteraf beseften welke invloed hun verleden heeft gehad op het krijgen van een kind. Dat is jammer want met aangepaste begeleiding had hen wellicht veel leed bespaard kunnen blijven. Alle vrouwen in het onderzoek gaven aan dat zij een aangepaste begeleiding hadden willen krijgen.

Wat is van belang in de begeleiding?

Wat de onderzochte vrouwen van belang vonden in de verloskundige begeleiding is:

  • het bespreekbaar maken van seksueel misbruik
  • uitleg over de impact van seksueel misbruik
  • een vertrouwensband
  • een luisterend oor
  • het serieus nemen van de wensen
  • persoonlijke betrokkenheid van de verloskundige
  • uitleg bij alle handelingen die de verloskundige verricht
  • een coachende rol van de verloskundige

Bij de vrouwen van wie het seksueel misbruik bekend was bij de verloskundige, was er over het algemeen sprake van een positieve begeleidingservaring. De verloskundige stemde dan zijn of haar zorg af op de wensen van de cliënte.

“Het deed mij goed om te horen dat ze zei, dat ze mijn signalen zou volgen, zeg maar.. en dat ze mijn, mijn tempo zou volgen”.

Voor een enkeling was de zwangerschap zelfs een helende ervaring:

“Ik oordeel mijn lichaam vaker dan ik moet veroordelen, omdat ik de schuld bij mij leg.. En op het moment dat ik beviel en het kindje bij mij in mijn buik groeide.. dan.. ik heb daar wel respect voor gekregen.. voor mijn lichaam..”

 

Wat mag je verwachten van de verloskundige

Als je als vrouw seksueel misbruikt ben, mag je verwachten van de verloskundige dat:

  • je dit bij hem of haar, in vertrouwen, bespreekbaar kunt maken
  • de verloskundige zijn of haar zorg aan jou zal aanpassen
  • je advies kan geven over mogelijkheden van andere hulpverlening met wie je seksueel misbruik kunt bespreken

Het doel van al die zorgvuldigheid is dat je, ondanks de impact die seksueel misbruik met zich mee kan brengen, een onvergetelijke mooie ervaring krijgt wanneer je moeder wordt.

Advies aan verloskundigen

Vragen naar Negatieve Seksuele Ervaringen is al een tijdje gemeengoed. Wat er aan begeleidingswensen vanuit de klant ligt is helder en eenduidig uit dit onderzoek gekomen:

  • uitleg over de (mogelijke) impact van seksueel misbruik op de zwangerschap
  • luisteren naar de wensen van de klant
  • een coachende rol voor de verloskundige
  • voorzien in een goede doorverwijzing waar nodig

Advies op basis van dit onderzoek

Het zou mooi zijn als:

  • er (bij) scholing ontwikkeld wordt voor verloskundigen over de (mogelijke) impact van seksueel misbruik op de zwangerschap
  • een informatiefolder ontwikkeld wordt waarin de (mogelijke) impact van seksueel misbruik op de zwangerschap in heldere bewoordingen wordt uitgelegd.
  • verloskundigen zich zouden specialiseren in de begeleiding van zwangeren met een verleden van seksueel misbruik
  • verloskundigen een netwerk van coaches en begeleiders hebben waar zij hun klanten naar door kunnen verwijzen

(Door: J. de Kat en M.H. van Meijeren, vierdejaars verloskundestudenten)

Inmiddels heb ik naar aanleiding van o.a. dit onderzoek en een vervolgonderzoek een boek geschreven: Zwangerschap na seksueel misbruik. Hier verkrijgbaar

Kijk in de ogen van je kind!

Mijn verhaal voor ouders waarvan hun kind seksueel is misbruikt

Ik was acht jaar toen het seksueel misbruik bij mij begon en het duurde ruim zeven jaar. Er waren dagen en jaren dat het vaak gebeurde en jaren dat het minder vaak gebeurde. Het was er altijd. We leven dan eind jaren 60 begin 70. De begintijd van de welvaart. Ouders zijn druk bezig met de opbouw van de economie, maar ook in hun eigen huiselijke omgeving willen ze meer en beter. Verliezen ze daarom de werkelijkheid van het welzijn van hun kinderen uit het oog? Vele jaren later, met meer kennis en informatie uit de media, worden kinderen soms nog niet goed in hun ogen gekeken.

Wat ik destijds anders had willen zien

Misschien kan ik als seksueel misbruik slachtoffer een klein beetje bijdragen door te vertellen hoe ik het destijds anders had willen zien. Wat pijn heeft gedaan is dat mijn omgeving met de belangrijkste mensen, waarop ik als kind zou moeten kunnen bouwen en vertrouwen, mijn ouders, niet datgene konden doen of geven wat op dat moment heel belangrijk voor mij was.

De dader palmt mijn ouders in

Mijn dader is de buurman, een vrijgezel van rond de vijftig jaar, die om de hoek woont. Een vriend van de familie. Hij komt vaak even langs en wint het vertrouwen van mijn moeder. Hij is heel goed met het inpalmen van moeders. Hij is lid van een kerk, zingt in het koor, een goede prater, voortreffelijke gastheer en kent daardoor heel veel mensen en hun kinderen. Met mooie beloftes ga ik met hem mee. Leuke uitjes, lekkere dingen eten, mooie cadeautjes, kortom vele gezellige middagen. Op latere leeftijd mag ik zelfs s`avonds mee naar het theater.

Het seksueel misbruik tussen de gezellige dingen

Tussen al die leuke gezellige dingen door, worden er seksuele handelingen verricht. Het bekijken van mijn blote lijfje, het betasten, het dicht tegen zich aandrukken, het samen in bad gaan …. verschrikkelijke ervaringen voor mij. De eerste keer ben ik in shock. Ik weet niet goed wat er gebeurt en vraag me af: ‘heb ik het nou echt meegemaakt of heb ik het gedroomd?’ Eerst lijkt het onschuldig en ik denk als kind ‘wat raar dat ie aan mijn billen zit. Hij is ook aardig en komt bij ons thuis, dan zal het wel goed zijn’. De seksuele handelingen gaan verder en zijn niet meer zo onschuldig. En dan is het te laat. Het kleine meisje dat ik ben, heeft geen keus meer, ik kan niet meer terug. Opeens zeggen dat ik dit niet wil en te ver vind gaan is voor mij een stap te ver. De dader heeft al lang de macht over mij.

Kinderoplossingen

Een kind legt zich heel snel neer bij een situatie en als er geen oplossing komt, dan lost een kind het zelf op. Een kind gaat zich aanpassen en creëert een overlevingsmechanisme, want een andere oplossing is er niet. Ik besluit te zwijgen, want: ‘Als ik iets ga zeggen tegen pappa en mamma, dan geloven ze me niet, Oom Piet is hun vriend!’

Jarenlange overleving

Jarenlang pas ik mij aan en heb ik het overleefd. Nu is mijn overlevingsmechanisme mijn valkuil geworden en daar kom ik slecht van af. Nog steeds voel ik me bekeken, nog steeds ben ik bang voor intimiteit, nog steeds heb ik moeite met vertrouwen, nog steeds die angst….

De band met mijn ouders

Ik heb een oppervlakkige band met mijn ouders. Er is nooit een hoog knuffelgehalte geweest, nooit een goed gesprek, nooit deelden mijn ouders hun problemen. Ook ik werd moeder en ben daar bewust anders mee omgegaan. Het knuffelen met je baby, peuter, kleuter. Kijken hoe je baby reageert op je zachte handen op z’n bolletje, of je lieve stem. Op die manier leer je je kind kennen en ontstaat er een band. Probeer je als ouder eens kwetsbaar op te stellen, deel eenvoudige probleempjes met je jonge kind en bespreek ingewikkeldere zaken met oudere kinderen. Dat maakt het niveau gelijk.

Flink zijn en niet zeuren

In mijn jeugd moest ik sterk zijn, niet ziek zijn, geen pijntjes, geen emotie. Ik durfde niet te huilen waar anderen bij waren. Ik durfde niet te vertellen dat ik op school gepest werd. Bang voor de `niet zeuren mentaliteit`.

De band met mijn kinderen

Ik heb mijn kinderen meegegeven dat ze alles bespreken kunnen. Voor alles is een oplossing. Mijn zoon en dochter verschillen van elkaar zoals nagenoeg alle broers en zussen. Vroeger bij ons thuis was dat niet anders; mijn oudere zus verschilt ook in karakter met mij. Zij heeft altijd veel aandacht gevraagd en gekregen. Ik was stil en zelfstandig, dus “die zal wel geen aandacht nodig hebben”.

Eén op één aandacht is noodzakelijk!

Dat ik geen aandacht nodig had, is dus niet waar! Juist die kinderen die sterk de-kat-uit-de-boom kijken, hebben die één op één aandacht hard nodig. Het kan zijn dat ze langer moeten nadenken over iets wat gezegd wordt, dat ze een persoon niet mogen en er geen vertrouwensband kan ontstaan. Vraag rustig waarom er niet wordt deelgenomen aan het gesprek, vraag rustig of het begrepen wordt, of zeg dat je bereid bent even te praten, of om te praten als het kind zover is. Probeer zoveel mogelijk oogcontact te maken en die aandacht te vangen.

Zelfs als het kind wegloopt, blijf in de buurt

Het kind zal misschien kwaad worden, boos weglopen, maar denkt er wel over na. Er is toch een belangrijk deel aandacht geweest, het kind heeft even warmte kunnen voelen. Op die manier wordt er vertrouwen gecreëerd. De kans dat een kind zijn gevoelens van angst laat zien, is dan vele malen groter.

Pas op met woede naar de daders

Ik kan me nog heel goed herinneren dat mijn vader zich woest uitsprak over een dader van seksueel misbruik, wat destijds in het nieuws was. Mijn vader zei dat ie die vent zou vermoorden als er zoiets met zijn dochters zou gebeuren. Ik ben daar heel erg van geschrokken en heb met mezelf afgesproken dat ik het nooit, maar dan ook nooit, zou vertellen. “Veronderstel dat mijn vader oom Piet dood maakt, dan is dat mijn schuld” heb ik destijds tegen mezelf gezegd.
Het had veel beter geweest als er over gepraat werd. Dat ze het erg vonden, dat je ouders je altijd kunnen helpen en er geen veroordelingen zijn.

Eén keer is er naar gevraagd

Slechts één keer is me gevraagd of oom Piet rare dingen met me deed, nota bene door mijn oma en niet door mijn moeder. Uiteraard heb ik haar uitgelachen en gezegd “nee natuurlijk niet”. Die vraag had me vaker gesteld moeten worden en ook door mijn moeder. Op een bezorgde manier, met de uitleg erbij dat ze het niet erg zou vinden als ik het haar zou vertellen, dat ze van me houdt en gaat zorgen dat het gaat stoppen. Maar ja, dat is alleen mogelijk als je als ouder vermoedens hebt. Mijn moeder had destijds totaal geen vermoedens. Beetje naïef om je dochter mee te geven aan een vrijgezelle buurman. Helaas zijn er ook lotgenoten die misbruikt zijn door hun vader of opa, dus ja wie moet je nog vertrouwen.

Waarschuwen voor ‘kinderlokkers’ heeft geen zin

Toen ik op een leeftijd kwam dat ik alleen naar school mocht en alleen mocht buitenspelen, heeft mijn moeder wel gewaarschuwd voor `kinderlokkers` (die term was toen heel gewoon). Ze zei dat ik niet met vreemde mannen mee mocht gaan. Beetje weinig informatie denk ik nu. Mijn dader was geen vreemde man die kenden we heel goed.

Vreemde mannen zijn niet vreemd, vertel kinderen de waarheid

Vreemde mannen zijn niet meer vreemd als ze een lief praatje maken met een kind over bijvoorbeeld een klein hondje of poesje wat ze in hun auto hebben liggen. `Groomen` gaat heel snel. Vertel kinderen liever de waarheid: Dat er mannen zijn die heel aardig zijn en dat ze daarna heel graag aan je blote lijfje willen zitten. Het is veel beter om kinderen eenvoudig uit te leggen hoe belangrijk hun eigen blote lijfje is. Dat dat lijfje van hen zelf is en zij daar de baas over zijn. Niemand anders mag daar zomaar aanzitten. Bespreek dit soort dingen terwijl je hen helpt met zichzelf wassen bijvoorbeeld. Niks is zomaar vanzelfsprekend. Op latere leeftijd is het praten over seksualiteit dan ook wat makkelijker, kinderen hebben dan al de ervaring dat het geen raar onderwerp is.

Trots op mijn kinderen en op mijn rol als moeder

Als moeder van twee volwassen kinderen heb ik het goed gedaan. Ik heb mijn eigen angsten niet overgebracht op mijn kinderen. Ik heb ze niet krampachtig achterna gelopen. Ze zijn fantastisch groot geworden, mede dankzij hun vader. Kinderen opvoeden is geen eenvoudige taak, zeker niet als je kind seksueel is misbruikt. Bedenk dat de gedachtes van een kind veel in het hier en nu zijn. Met de juiste woorden en aandacht raakt de negatieve ervaring sneller op de achtergrond. Het helpt als je begrepen wordt door je vader en moeder en door instanties. Het helpt als je ouders voor je opkomen, zeker als er twijfel in het spel is, met name bij instanties, school of psychiatrie.

Het allerbelangrijkste is het gevoel van beschermd worden

In een warm veilig nestje met thee, koek en snoep is het heel goed vertoeven. Dat geeft het kind het vertrouwen dat het probleem wordt opgelost, dan kan het weer bij zijn of haar eigen gevoel komen en dat is waar het om gaat.

Jeugdzorg en seksueel misbruik – waarom veilig thuis niet veilig is

Jeugdzorg en seksueel misbruik

In een vlaag van inspiratie heb ik in 2015 een boek geschreven over de jeugdzorg. Helaas heeft het nog niets aan actualiteit ingeboet. Het heet:

‘Jeugdzorg en seksueel misbruik. Gemengde leefgroepen, ja of nee?’

Hoe ziet het boek eruit?

Het boek heeft 48 pagina’s. De cover is wederom ontworpen door Agnes, met een prachtige foto van een kunstwerk op de voorkant. Klik op het boek als je het wilt aanschaffen.

voorkant jeugdzorg boekWaarom een boek over de jeugdzorg?

Kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt worden opgevangen in leefgroepen die hun veiligheid niet kunnen garanderen. Daarmee komen ze in een situatie die een hoog risico voor hernieuwd seksueel misbruik genoemd kan worden.

Kinderen worden opgesloten met daders

Jonge daders en jonge slachtoffer worden in gemengde groepen opgenomen. Toezicht is er nauwelijks en jeugdzorgmedewerkers zijn onvoldoende geschoold in het herkennen van seksueel misbruik. Waardoor zelfs extreme uitwassen als seksueel misbruik door jeugdzorgmedewerkers geen uitzondering is.

Jeugdzorg heeft geen zicht op de effecten van seksueel misbruik

De korte termijneffecten van seksueel misbruik leiden vaak tot subassertief gedrag in de groep, maar ook vaak tot seksueel wervend gedrag. Wanneer dit niet herkend wordt door jeugdzorg als een gevolg van seksueel misbruik, in plaats van jeugdig experimenteergedrag, leidt dit onvermijdelijk tot verhoogd risico op revictimisatie.

Ook nu jeugdzorg veilig thuis heet, kunnen ze dat net niet bieden

De jeugdzorg is niet veilig omdat er te weinig gericht opgeleid personeel is. Kinderen hebben nog steeds geen slot op hun deur, om zichzelf een beetje veilig te voelen. Een leefgroep is bovendien zeker geen thuis te noemen. Een kind uit huis plaatsen is een kind traumatiseren. Een kind overplaatsen is een hertraumatisering.

Oplossingen voor de jeugdzorg

De oplossing voor de problemen in de jeugdzorg is er niet, het zal op alle fronten verandering behoeven. In dit boek dus ook geen pasklare oplossingen, maar wel de vinger op de zere plek én suggesties voor hoe met name voor seksueel misbruikte kinderen een basis van veiligheid gecreëerd kan worden.

Bestellen?

Het boek is te koop via: onze eigen boekenwinkel

5 tips hoe je jouw kind kunt helpen seksueel misbruik verwerken

5 tips hoe je jouw kind kunt helpen seksueel misbruik verwerken

Vorige week schreef ik de 5B’s, tips over hoe je het beste kunt reageren als je kind naar je toe komt en je vertelt dat het seksueel misbruikt is. Er is heel positief gereageerd op deze blog en onwijs veel mensen hebben het gelezen. Dat doet me goed, want de eerste reactie van een ouder (of andere vertrouwde volwassene) op een kind dat vertelt dat het seksueel misbruikt is, kan heel veel verschil maken.

Mijn eigen ervaring

Ik heb als kind nooit gepraat over wat er gebeurde. Ik had altijd het idee dat mijn familie er van af wist, of op zijn minst vermoedens had dat er ‘iets’ speelde. Daarom heb ik mijn moeder pas vertelt over het seksueel misbruik toen ik al lang en breed volwassen was, ik was 29 jaar en al een maand of wat in therapie. Haar eerste reactie heb ik nog helder op mijn netvlies. Eerst was er opluchting. Ik had haar de stuipen op het lijf gejaagd door de manier waarop ik haar gevraagd had om te komen. Ik had gezegd: ‘Ik wil graag dat je komt, ik moet je wat vertellen en dat kan niet door de telefoon’. Dus zij had het idee gehad dat ik een ernstige ziekte had of iets dergelijks. Haar tweede reactie was ‘de vuile kl……k’. Een woord dat ik van haar nooit eerder gehoord had. Die reactie maakte veel goed en ben ik nooit vergeten.

Na de eerste reactie, hoe verder?

Hoe je verder moet na zo’n nare boodschap ligt heel erg aan je persoonlijke situatie. Er zijn allerlei dingen die daar van invloed op zijn.

  • Wie de dader is (en of je dat al weet)
  • Of de dader binnen je gezin woont
  • Hoe ver het seksueel misbruik is gegaan
  • Hoe jouw eigen jeugd is geweest
  • Of je het kan dragen

Tip 1. De eerste opvang

Als er drastische maatregelen genomen moeten worden om je kind te beschermen, dan is dat de eerste taak. Vaak komt die taak voor rekening van politie of justitie. Hoe dan ook is jouw taak om het kind op te vangen. Om dat goed te kunnen doen is het ook van belang dat je jezelf opvangt, of laat opvangen. Stap over eventuele schaamte heen en praat met mensen in jouw omgeving die jou kennen en die jou kunnen ondersteunen. Je hoeft het niet alleen te doen. Vang je kind op, luister naar het kind en stel het gerust: ‘Je hebt er goed aan gedaan dat je het verteld hebt’ en ‘Het is niet jouw schuld’.

Tip 2. Maak een lijst met wie op de hoogte gesteld moeten worden

Maak een lijst van mensen die op de hoogte gebracht moeten worden. Maak daarin een eerste schifting:

  • Eventuele (ex-)partners
  • Andere kinderen in het gezin
  • School
  • Familie en vrienden
  • Huisarts
  • Politie

Het kan heel belastend zijn voor jou als ouder als je dit verhaal meerdere keren moet vertellen. Vaak is het handiger om iemand die er wat verder van af staat te vragen om de lijst te bellen en het verhaal te doen.

Tip 3: Keuzes maken rondom aangifte

Aangifte doen wordt wel gezien als een burgerplicht. Hoe belangrijk het ook is dat dit soort criminaliteit voor de rechter gebracht wordt, jouw eerste verantwoordelijkheid is het welzijn van je kind. Besluit, liefst samen met je kind, of je aangifte wilt doen. Als je besluit om aangifte te doen, weet dan dat de kans op een veroordeling groter wordt als er fysiek bewijs is. De keuze om aangifte te doen betekent:

  • Fysiek sporenonderzoek
  • Ondervragingen op het politiebureau
  • Een verzoek van de politie om zo min mogelijk over het gebeurde met je kind te praten (ivm. de bruikbaarheid van de kindverklaringen)
  • Onderzoek in een speciale verhoorstudio bij de zedenpolitie

Vergis je niet in hoe belastend een dergelijk onderzoek kan zijn. Voor een volwassene is inwendig onderzoek al geen pretje, maar voor een kind dat seksueel misbruikt is, komt daar nog een extra lading bij. Het onderzoek kan triggeren en het is van groot belang dat je kind daar goed op voorbereid is. Als je kind weet wat er gaat gebeuren en enige mate van invloed kan hebben op hoe het gedaan wordt, kan een kind veel hebben.

Als je besluit geen aangifte te doen

Ook als je besluit om geen aangifte te doen, is het verstandig om wel melding te doen. Een misbruiker maakt meestal meerdere slachtoffers, waardoor meldingen voor kinderen die slachtoffer zijn geworden tot steunbewijs kunnen dienen. Ook kan de politie onafhankelijk van jouw aangifte een onderzoek instellen, bijvoorbeeld als er meerdere meldingen over eenzelfde dader komen.

Tip 4. Gespecialiseerde hulpverlening

Het zoeken van goede, gespecialiseerde hulpverlening na seksueel misbruik is geen gemakkelijke zaak. Het zou mooi zijn als elke psycholoog kennis had van de korte en lange termijn gevolgen van seksueel misbruik, maar zoals de situatie nu is zit seksueel misbruik niet eens in de opleiding van psychologen. Op het gebied van deskundigheidsbevordering valt nog wel één en ander te verbeteren. Daarom organiseer ik ook een verdiepingstraining voor professionals die zich hierin willen verdiepen.

Het huidige aanbod aan therapeuten

Mensen die zich in seksueel misbruik verdiept hebben, verzamel ik op deze website. Voor het huidige aanbod kun je kijken op ‘zoek een therapeut’. Ben jij therapeut en heb je iets te bieden aan hulp rondom het thema seksueel misbruik? Voor de voorwaarden voor vermelding, zie de info voor therapeuten pagina)

Tip 5: Denk niet: traumatherapie en anders niet

In deze tijd van kortdurende trajecten en diagnose behandel combinaties is het verleidelijk om te denken dat je na seksueel misbruik gewoon ‘even’ cognitieve traumatherapie doet en dat een kind dan op zijn of haar eigen veerkracht weer verder kan. Traumatherapie heeft zijn plek in de hulpverlening, maar er is meer nodig voor een kind om zich weer lekker te gaan voelen. De impact van seksueel misbruik openbaart zich ook niet altijd onmiddellijk. Een kind kan ogenschijnlijk weer helemaal in orde zijn, sociaal wenselijk gedrag vertonen en een aantal jaren later gedragsproblemen gaan vertonen. Vaak wordt de link terug naar het seksueel misbruik dan niet meer gelegd. Dat is jammer, want dat inzicht geeft ook richting aan de mogelijkheden voor adequate behandeling. In plaats van het herkennen van gedrag als een uitvloeisel uit seksueel misbruik wordt er vaak ADHD, Angststoornis, Sociale angst, Borderline of Depressie geconstateerd en wordt er niet langer gekeken naar de bron van waaruit deze verstoringen zijn ontstaan.

Elke ervaring van onvoorwaardelijke liefde is therapeutisch

De belangrijkste boodschap die je jouw kind kunt geven, is dat je onvoorwaardelijk van hem of haar houdt. Hoe kan een kind dat beschadigd is, die liefde ervaren?

  • Dat kan door een arm om je kind heen slaan als het moet huilen.
  • Dat kan door, als het kind boos doet, duidelijk te zeggen dat je van het kind houdt, ook als het boos op je is.
  • Dat kan door begrip te tonen, als het kind het moeilijk heeft.
  • Dat kan door te durven zeggen ‘Ik weet ook niet hoe het nu verder moet, maar we gaan samen knokken’.

Waar een kind, misbruikt of niet, behoefte aan heeft is échte aandacht. Dat iemand naar het kind luistert, zonder direct oplossingen te bieden, maar luistert en hoort wat hij of zij zegt.

Meer tips voor als je kind seksueel misbruikt is

Natuurlijk zijn deze tips maar een klein deel van alle mogelijkheden die je hebt om je kind bij te staan in het verwerken van seksueel misbruik. Het belangrijkste is om je te realiseren dat jij je kind het beste kent. Ben je er nog maar nét achter gekomen? Kijk dan ook eens op ‘De 5 B’s’ voor de belangrijkste dingen in die eerste fase.

Het gedicht van Monique Amber: Van overleven naar leven…

Van overleven naar leven…

Mijn wereld staat stil
Zó moe van mijn hele leven overleven
Van het jarenlang vechten, het verdringen van de pijn,
het verdragen van de angst.
Een soort van leven
dat ik niet meer kan
Een overleven, in eenzaamheid,
dat ik niet meer wil.

Uitleg, begrip, erkenning wordt liefdevol gegeven
In alle vertrouwen open ik mijn gevoel
Zó bang, zóveel schaamte, een rivier van verdriet
Alles in de war, soms al een beetje boos, die eeuwige pijn
Moeilijk en zwaar,
zoals bij iedere geboorte van iets nieuws
Ik leer, ik leer ademen, ik leer voelen
en straks mag ik eindelijk leven.

M.A

Monique Amber

Wat te doen bij negatieve ervaringen met een therapeut?

Het gebeurt: negatieve ervaringen met therapeutengescheurde grond, foto bij negatieve ervaringen therapie www.fotografieagnes.nl

Een negatieve ervaring met een hulpverlener of therapeut is nooit eenvoudig. Een therapeut ziet je op je meest kwetsbare moment. Het moment dat je hulp nodig hebt. Dat betekent dat de integriteit van een therapeut erg belangrijk is. Als je therapeut een grens overschrijdt kan hij of zij (terecht) aangeklaagd worden. Seksueel contact tussen een therapeut en cliënt is tijdens de therapie verboden en strafbaar. Maar ook na de therapie is het schadelijk en de meeste beroepsverenigingen hanteren hier een verbod op met een richtlijn van een half jaar tot twee jaar na het afsluiten van de therapie.

Gebeurt er echt iets ontoelaatbaars?

Wanneer er sprake is van seksueel contact tijdens de therapie-periode dan is de therapeut strafbaar en kun je aangifte doen. Vind het seksueel contact pas na afloop van de therapie plaats dan kun je geen aangifte doen bij de politie. Je kunt het wel melden bij de beroepsvereniging. Wanneer je een formele klacht bij hen neerlegt kan dat betekenen dat hij of zij geroyeerd wordt.

Wat als het meer een kwestie van incompetentie is?

Naast integriteit heeft een therapeut ook nodig dat hij of zij een goede inschatting kan maken van zijn eigen kunnen en niet kunnen. Therapeuten lijden nogal eens aan zelfoverschatting en dat is voor jou als klant niet handig. Mensen begeleiden is een vak apart. Hieronder zal ik een paar valkuilen benoemen waar een therapeut in kan lopen. Daarna kijk ik naar hoe je kunt handelen als jouw therapeut in zo’n valkuil zit.

De therapeut lost jouw problemen op

Tot op zekere hoogte proberen alle therapieklanten om het probleem aan de therapeut te geven. Als jouw therapeut je probleem wel voor op wil lossen is het mis. In plaats van empowered te worden, raak je dan je eigen kracht juist kwijt. Je komt niet bij een therapeut om iets te laten repareren, het is geen garage. In therapie leer je, als het goed is, om je problemen zelf aan te pakken. Je kunt in een veilige setting oefenen met de dingen die jij moeilijk vindt. Als de therapeut jouw probleem oplost, wordt je in feite beroofd van een leermogelijkheid.

Seksueel misbruikte mensen zijn zielig

Doordat seksueel misbruik zo raakt en zo ingrijpend is in een mensenleven, is het voor sommigen verleidelijk om mensen die seksueel misbruikt zijn ‘zielig’ te gaan vinden. Heel eerlijk: bij tijden doen we dat ook zelf, ik net zo goed. Zelfmedelijden is af en toe best lekker om je in te wentelen, maar het is zeker geen levensstijl die de moeite waard is. Als een therapeut je zielig gaat vinden, hoeft hij of zij je niet meer serieus te nemen. Dat is een manier om afstand te houden en dan gaat de therapie niet werken, want juist in het contact ontstaat de heling.

Met seksueel misbruik heb je levenslang

Als je therapeut er van overtuigd is dat helen niet mogelijk is, dan zal hij/zij daar ook niet met je naar toe werken. Sterker nog, in plaats daarvan probeert je therapeut jou ervan te overtuigen dat je ‘er maar mee moet leren leven’. Dat je ‘er altijd last van zult blijven houden’. Bij een dergelijke therapeut zul je alleen betere trucjes leren om te overleven. Dat kan nuttig zijn, maar je zult niet uit de overleving komen, niet tot volle bloei komen.

Een heilig geloof in hun therapie

Ongeveer 90% van alle therapeuten denkt dat hun methode beter werkt dan gemiddeld. Dat kan helemaal niet natuurlijk, want logisch gezien kan maximaal de helft van alle therapieën beter dan gemiddeld werken. Zeker 40% van deze therapeuten heeft het dus mis. Wanneer je therapeut overtuigd is van zijn of haar eigen gelijk ‘mijn methode is het beste’ raak jij als klant buiten beeld. Als jouw therapeut in deze valkuil zit en de therapie werkt niet voor jou, krijg jij in het ergste geval daarvan de schuld. Want de therapie werkt, dus moet er iets met jou mis zijn, is de theorie. Dat is niet waar, alle therapieën werken bij een percentage van de klanten en bij de rest gewoon niet.

Je therapeut is niet klaar met zijn of haar eigen proces

Seksueel misbruik kan ook een therapeut diep raken en dat is zeker niet verkeerd. Raken en geraakt worden, is waar het bij helen van seksueel misbruik over gaat. Een therapeut die er niet door aangedaan raakt is ook niet fijn. Maar als je therapeut nog te veel in zijn of haar eigen proces zit, dan kan hij of zij je niet goed helpen. Een therapeut moet zijn of haar eigen problemen bespreken met collega’s of bij intervisie, niet met jou als klant.

Wat moet je nou doen als je therapeut in een valkuil zit?

Wanneer je ziet dat je therapeut in een van deze valkuilen zit, is het eerste wat je kunt doen een gesprek aangaan over wat je ziet. Als je het probleem bespreekbaar maakt en je therapeut kan inzien en erkennen wat er gebeurt, dan heb je een goede te pakken. Waarschijnlijk kun je dan ook met elkaar verder. Maar wat doe je als je therapeut de fout niet ziet, het niet met je eens is, of zich niet in je verhaal herkent?

Je mag altijd vragen om een andere therapeut

Wanneer je één van de bovenstaande problemen signaleert, mag je altijd vragen om een doorverwijzing of zelf op zoek gaan naar een andere therapeut. Het zijn stuk voor stuk problemen die voortkomen uit onwetendheid of zelfs gebrek aan professionaliteit. Jij hebt recht op een therapeut die jou optimaal kan helpen. Een therapeut die in één van deze valkuilen zit en dat zelf niet ziet, ook niet als jij het benoemt, die wil je niet.

Laat je niet overtuigen: als het niet klopt voor jou, klopt het niet

Ik hoor wel eens van mensen die om een andere therapeut hebben gevraagd en dan te horen krijgen ‘Probeer het eerst nog een poosje’ of ‘Kijk het nog even aan’. Daarmee krijg je eigenlijk te horen dat ze je niet serieus nemen. Neem zelf je gevoelens wél serieus en laat je niet met een kluitje in het riet sturen. Jij bent de expert van je eigen leven en van je eigen trauma. Als jij voelt dat het niet klopt voor jou, dan klopt het niet.

Het is niet jouw schuld

Laat je niet aanleunen dat je zelf schuldig bent aan waarom de therapeutische relatie niet werkt. Je hoeft ook niet eens de therapeut af te vallen. Soms zit een therapeut bij de ene klant in zijn valkuil, terwijl hij/zij bij de ander prima werk verricht. Soms is de klik er gewoon niet. Hoe het ook is, het is niet jouw schuld als het niet werkt. Dat is een veelvoorkomende vorm van ‘victim blaming’ en daar hoef je absoluut niet in mee te gaan.

Je bent niet aan het shoppen!

Shoppen is een negatief geladen term waarmee iemand wordt aangeduid die van de ene therapeut naar de ander gaat, omdat hij of zij eigenlijk niet beter wil worden. Maar dat is niet wat je aan het doen bent toch? Jij bent de expert van je eigen trauma. Jij weet beter dan wie ook wat je nodig hebt om te helen. Je hebt recht op de beste therapeut en therapie. Als je een negatieve ervaring heb met je huidige therapeut, dan zoek je er één die beter bij je past. Als dat shoppen heet, dan ben ik shopaholic. Ik heb meer dan tien therapeuten gehad, allemaal anders, allemaal belangrijk op dat moment in mijn leven. Het is belachelijk om te denken dat één therapeut zo’n diversiteit aan problemen kan behappen.

Negatieve ervaringen met een therapeut van deze site?

Bij negatieve ervaringen met een therapeut van deze site, kun je op de klachtenprocedure lezen hoe wij daar mee om gaan.

Hulpverlening na seksueel misbruik. Wegwijzer in Traumaland

Een wegwijzer in Traumaland

hulpverlening na seksueel misbruik, cover boek Wegwijzer in Traumaland

Waar kun je informatie vinden over de hulp na seksueel misbruik? Allerlei bronnen spreken elkaar tegen, sommige lijken meer een reklamebord dan echte informatie. Hoe verwarrend is dat? Wie vertelt je wat er precies gebeurt bij de verschillende therapieën?

Hulpverlening na seksueel misbruik

In dit boek geef ik een toelichting bij acht verschillende therapievormen. Daarnaast vertellen therapeuten over hoe hun soort therapie werkt, waarvoor het goed werkt en wat hun ervaringen zijn met klanten die seksueel misbruik hebben meegemaakt. Niet alleen de therapeuten komen aan het woord. Van elke therapeut komt ook een klant aan het woord over hoe zij de therapie hebben ervaren. Als laatste licht ik er nog een thema uit en geef daar de achtergrondinformatie van.

Een wegwijzer in het woud van therapiesoorten

Ik heb voor acht heel verschillende therapievormen gekozen omdat ik ervan overtuigd ben dat een therapiesoort bij je moet passen om goed te werken. Ik heb de therapeuten gevraagd om te vertellen hoe zij werken, concreet en aan de hand van een voorbeeld. Het resultaat is een boekje dat een licht te laat schijnen op acht verschillende vormen van therapie. Zodat je, als je hulp zoekt, niet blind in het duister hoeft te tasten. Helen is immers al ingewikkeld genoeg.

Voor wie schrijf ik dit boek?

Eigenlijk zijn er twee groepen mensen die iets aan dit boek kunnen hebben: Hulpverleners en lotgenoten/overlevers. De eersten omdat ze in dit boek een naslagwerk hebben over de ins en outs van diverse therapievormen en hoe die werken bij klanten met een seksueel misbruik geschiedenis. Voor de lotgenoten/overlevers is het een inkijkje in diverse therapieën, hoe die werken en wat je kunt verwachten.

Niet compleet zonder ervaringsverhalen

Een boek over seksueel misbruik is niet compleet zonder ervaringsverhalen. Toch denk ik niet dat mensen zitten te wachten op ‘wat er allemaal precies is gebeurd tijdens het misbruik’. Dat is belangrijk om te vertellen, voor jezelf, voor je eigen proces. Bijvoorbeeld in lotgenotencontacten of in therapie. Wat veel interessanter is, in elk geval voor mensen die hulp zoeken of willen bieden: hoe gaat zo’n proces van heelwording in zijn werk. Welke stappen neem je daarin en welke therapieën gebruik je daarbij hebt. Ervaringsverhalen dus, maar vooral over de therapieën!

Voorlopige conclusies uit de interviews

Hieronder de voorlopige conclusies uit de interviews die ik met diverse hulpverleners heb gehad. De interviews met hun klanten moet ik nog doen, dus wellicht komen daar nog verrassingen uit. Maar dit is wat goede therapeuten moeten kunnen, volgens therapeuten:

  1. Echt zijn. Alleen dan is echt contact mogelijk en alleen als er echt contact is kan er heling plaatsvinden.
  2. Niet bang zijn voor hevige emoties: verdriet, boosheid, angst: alles wordt uitvergroot door seksueel misbruik.
  3. Als het er op aan komt, vindt heling plaats op het spirituele (zingevings-) niveau, dus daar moet je toe bereid zijn.

Verrast? Ik niet. Volgens mij gaat in de meeste gevallen het trauma van seksueel misbruik zo diep, dat alleen een diepgaand proces van innerlijke heelwording volstaat om werkelijk te helen. Is dat voor iedereen weggelegd? Ik denk dat iedereen het kán, maar ik denk ook dat niet iedereen er voor zal (kunnen) kiezen. Het is geen gemakkelijke weg.

Koop het boek hier