Hulp aan volwassen overlevers van seksueel misbruik

Hulpverlening na seksueel misbruik richt zich terecht op het slachtoffer en wat deze nodig heeft om uit de overleving te komen. Wat daarbij maar al te vaak vergeten wordt, is dat de volwassen overlever doorgaans niet alleen in het leven staat. De sociale context waarin hij of zij zich bevindt, heeft invloed op de therapie en vice versa.

Therapie met aandacht voor partners

‘Zeven jaar geleden heb ik professionele hulp gezocht: 2 psychiaters, 2 psychologen, één therapeute. Heeft mij absoluut niet geholpen, integendeel. Na het lezen van uw artikel, besef ik nu ook, dat niemand van hen ooit echt over mijn vrouw gesproken heeft of haar uitgenodigd heeft voor een sessie.’

Bovenstaande quote vond ik onder een artikel over hulpverlening aan partners van mensen die seksueel misbruikt zijn. Schrijnend, in mijn ogen. Met grote regelmaat spreek ik partners, in mijn praktijk of voor mijn op handen zijnde boek, die erg veel hinder ondervinden in hun relatie van de erfenis van seksueel misbruik.

Met therapie wordt het er niet beter op

Wanneer de overlever van seksueel misbruik in therapie gaat, wordt het er voor de partner doorgaans niet beter op. Het overlevingsgedrag was weliswaar niet wenselijk, maar wel vertrouwd. Verandering is moeilijk, ook voor partners en omgaan met de onvoorspelbare veranderingen, die door therapie ingezet worden, is voor partners vaak erg lastig. Wanneer zij niet betrokken worden bij de therapie, kan het de relatie in gevaar brengen.

Therapie klaar, relatie voorbij

‘Voor mij is nu alles te laat, maar het zou wel super zijn mochten professionelen ook de partner van seksueel misbruikte mannen of vrouwen bij de therapie betrekken. Zou huwelijken of relaties kunnen redden.’

Alle verandering, ook verandering ten goede, is moeilijk. Alleen daarom al zouden de partners van overlevers in beeld moeten zijn. Zodat ze meer meekrijgen van de gewenste verandering en daar hun lief wellicht zelfs bij kunnen ondersteunen in de thuissituatie. Maar er is meer aan de hand. Ook partners zijn vaak in de overleving beland.

Therapie voor secundaire traumatisering

Secundaire traumatisering bestaat en is een reëel probleem. De overlever van seksueel misbruik heeft vaak problemen die voor hun partner heel pijnlijk kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan:

• depressie/suicidaliteit
• stemmingswisselingen
• patroon van aantrekken en afwijzen
• vermijding van triggers
• intimiteit/seksuele problemen
• angsten, met name sociale angsten

De partner-check

Het is niet heel ingewikkeld om te bedenken hoe partners te lijden hebben onder deze problemen. Het is daarom ook noodzakelijk om een partner-check te doen. Een partner-check is een lijstje vragen waar je als therapeut het antwoord op dient te hebben. Weet jij dit van jouw klanten?

• Is er een (positief betrokken) partner?
• Is je partner op de hoogte van de therapie?
• Is de partner op de hoogte van het seksueel misbruik?
• Heeft deze partner een (verborgen) hulpvraag?
• Is er voldoende kennis over seksueel misbruik?

Voorkom problemen in de relatie

Het proces van helen, de verwachtingen rondom therapie en het tijdpad vragen dat er ook met de partner gecommuniceerd wordt. Voorkom dat de relatie stuk gaat, juist op het moment dat het met jouw klant beter gaat. Ondersteun de partner in het omgaan met de veranderingen in jouw klant en in het helen van zijn of haar eigen secundaire traumatisering.