Het nog niet vertelde verhaal over seksueel misbruik

Geplaatst op 11 maart 2021 door ivonnem

Hieronder vind je een blog van Marcel Kerkhofs met daarin zijn gedachten over waar we staan in relatie tot het bredere verhaal van seksueel misbruik. Marcel Kerkhofs is ervaringsdeskundige en had een tijdlang een praktijk onder de naam ‘Crafting people’.

Het nog niet vertelde verhaal over seksueel misbruik

De laatste jaren is er een golf van verhalen en bewegingen om misbruik onder de aandacht te brengen. Enerzijds voor de (h)erkenning van talloze slachtoffers en anderzijds om de bewustwording te vergroten. Ook mijn verhaal is inmiddels verteld en opgenomen in het boek ‘Anonieme Helden van seksueel misbruik‘.

Er zijn talloze persoonlijke verhalen in de omloop omtrent seksueel misbruik, maar wat een zwaar onderbelicht aspect is, naar mijn idee, is de gebrekkige en structureel falende hulpverlening, die voortkomt uit de onkunde van de meeste hulpverleners en het ongemak vanuit de samenleving om dit ‘ongemak’ en de omvang ervan werkelijk onder ogen te zien.

Een pandemie van seksueel misbruik

Als er in Nederland (en de wereld) al sprake is van een pandemie dan zou het die zijn van seksueel misbruik. Met 1/3 vrouwen en 1/6 mannen komen we in Nederland in totaal uit op een dikke 4.000.000 slachtoffers. En in het kielzog daarvan kan je zelf uitrekenen over hoeveel daders we het dan hebben. Ik heb hier geen cijfers van, maar meer dan 100.000 lijkt me een conservatieve schatting. Hierbij dient te worden aangetekend dat ongeheelde slachtoffers vaak daders worden en omgekeerd vanuit onbewuste of semi-bewuste trauma-herenscenering. Denk hierbij aan soldaten die met alle geweld na de oorlog terugwillen naar het slagveld (slachtveld?).

In elke straat, op elk plein

Laat de getallen maar es op je inwerken. In elke straat leven dus in ieder geval slachtoffers en hoogstwaarschijnlijk ook daders. Dit is voor veel mensen een zeer ongemakkelijke gedachte en dus wordt het probleem nog steeds gebagatelliseerd of (weliswaar goedbedoeld) geindividualiseerd door de talloze persoonlijke verhalen die de laatste tijd naar boven komen.

Waar blijft de goede hulpverlening?

Maar de vraag is, levert dit genoeg bewustzijn op voor een betere hulpverlening? Over preventie nog maar niet gesproken. Je kunt een pandemie niet individueel niveau oplossen.

Een wereld te winnen

Als ervaringsdeskundige therapeut merk ik dat er nog een wereld te winnen valt. Het sociale ongemak moet er vanaf, er moet over gesproken worden. Seksueel misbruik komt zo vaak voor dat je het, als je puur op op de cijfers afgaat, normaal zou kunnen noemen.

Niet normaal maken wat niet normaal is

Sommigen proberen seks met kinderen te normaliseren. Iets wat seksueel misbruik alleen maar in de hand werkt. De discussies over pedofilie en wat is toegestaan en wat niet, duiken telkens weer op. Maar niets van dit alles is normaal te noemen; ook niet als het zo vaak voorkomt. De schade bij seks met een kind is zonder uitzondering overwéldigend groot en zonder therapie, in de meeste gevallen levenslang funest voor het slachtoffer en zijn (of haar) omgeving. Dit heb in inmiddels helaas talloze malen zelf waargenomen.

Onbedoelde hertraumatisering door buitenstaanders

Buitenstaanders, waar ik ook professionele hulpverleners mee bedoel, die zelf geen ervaring hiermee hebben, snappen niet wat nu eigenlijk de schade is én hoe groot de gevolgen. Vaak is er sprake van hertraumatisering vanuit goedbedoelde hulp en is er op een gegeven moment zowel bij het slachtoffer als de hulpverlener niet meer duidelijk wat nu nog oorzaak is en wat gevolg. Elk trauma lijkt op elk opnieuw opgedaan trauma in te werken.

Hulp die beschadigt

Zo werk ik momenteel met een cliënt die 5 diagnoses heeft volgens de DSM 5. Bij deze persoon is het grootste trauma wat momenteel speelt, het opgesloten worden in een isoleercel gedurende twee weken. Je zou ook als je geen trauma had hier een trauma aan oplopen, maar bovenop het seksueel misbruik uit de jeugd is dit niet te verdedigen.

Bizarre uitwassen vanuit onkunde

Vanuit onkunde en ongemak gebeuren er de meest bizarre dingen. Momenteel heb ik iemand in begeleiding die psychologie studeert en die inmiddels 3 psychologen versleten heeft voordat ze bij mij kwam. Want “bij die anderen moest ik eerst over mijn gezinssituatie vertellen”. Met andere woorden, men is bang of te ongemakkelijk om echt aan te horen wat er is gebeurd en mikt op ‘stabilisatie’. Vaak komt dit in de vorm van medicatie wat feitelijk gezien neerkomt op verdoving. In de meest extreme gevallen kan dit wellicht een tijdelijke oplossing bieden; in alle andere gevallen is het juist uitstel van de oplossing en verlenging van het lijden.

Zijn dit geen extreme voorbeelden?

Dit zijn geenszins uitzonderingen bij mij in de praktijk. Het lijkt eerder de norm te zijn dat mensen die bij mij aankloppen een uitgebreide geschiedenis hebben van hulpverlening die in het beste geval niet werkt en in het ergste geval beschadigend en hertraumatiserend is. Dit zijn maar twee voorbeelden, maar bij mij in mijn praktijk is dit helaas ‘normaal’.

Structureel gaat het vaker fout dan goed

Het nog niet vertelde verhaal, is dat er wel meer aandacht is voor de verhalen, maar dat er structureel nog steeds veel meer fout gaat dan goed. De hulpverlening lijkt niet het verschil te snappen tussen de ‘daad’ en de gevolgen. Vaak denkt men dat het een ‘seksueel’ probleem is; maar de gevolgen en de schade op psychisch, psychosomatisch en sociaal niveau zijn nog veel groter.

De schade is veel breder dan de seksualiteit

Zonder seks of met problematische seks leven, is wel een amputatie te noemen. Ik onderschat dan ook niet de seksuele problemen, maar mijn cliënten, voor 80% mannen en 20% vrouwen, hebben bijna allemaal moeite om normaal te functioneren. Zij ondervinden problemen met het aangeven van hun grenzen en deze überhaupt te voelen. Ze lopen vast in werk, in relaties en komen met zichzelf in de knoop.

Twintig tot dertig jaar van oplopende schade

Vaak duurt het zo’n 20-30 jaar voordat het trauma weer naar boven komt en in die 20-30 jaar enorm veel schade veroorzaakt aan de persoon en zijn/haar omgeving. De economische schade is navenant. Velen zitten in de bijstand en/of zijn arbeidsongeschikt verklaard en hebben torenhoge ziektekosten vanwege allerlei ‘onverklaarbare’ klachten die voor mij zonneklaar zijn. Dat betekent overigens niet dat ik ze weg kan toveren…

Bij mannen is de schade nog groter

Overigens lijkt het erop dat de schade bij mannen nóg groter is bij vrouwen. Dit komt waarschijnlijk omdat er nog meer schaamte op seksueel misbruik zit bij mannen en dat mannen meer geneigd zijn hun gevoelens weg te drukken, waardoor er nog meer psychische en psychosomatische klachten optreden.

Educatie over het hele verhaal

Al met al is er nog werk aan de winkel. Heel veel. We komen er niet met alleen het vertellen van nieuwe verhalen. We hebben educatie nodig van hulpverleners, kinderen, ouders, zorgverleners … en ja wie niet eigenlijk? Want ondanks alle verhalen en #metoo’s, #mentoo’s en #kidstoo’s lijkt het er niet bepaald op dat het aantal slachtoffers vermindert. Dát is waar ik uiteindelijk naar toe wil, zodat ik geen ‘werk’ (zo ervaar ik het uiteraard niet) meer heb.

Het niet vertelde verhaal …

Het niet vertelde verhaal is dus eigenlijk een verhaal wat nog geen happy-end of enige vorm van closure heeft. De eerste horde is genomen, langzaam maar zeker komen de verhalen los en mag seksueel misbruik gehoord worden. Een beetje in elk geval. Na de tsunami van verhalen is het tijd om de sloophamer die seksueel misbruik is onder ogen te zien. We zijn eigenlijk nog maar bij hoofdstuk één is aanbeland.

Meer lezen van Marcel Kerkhofs, lees hier

Boek ‘Ze komen me halen’ Mimi Cuyvers

Geplaatst op 12 september 2017 door ivonnem

‘Ze komen me halen’ is de angstkreet die Mimi slaakt wanneer ze, tijdens een therapiesessie, in een herbeleving komt van satanisch ritueel misbruik. Haar mimiek verandert, ze kruipt in elkaar van angst en roept naar haar therapeut ‘Frie, help me toch!’

Het boek ‘Ze komen me halen’

In haar boek neemt Mimi Cuyvers de lezer mee in haar leven en in diverse therapeutische settings. Aanvankelijk weigert zij te geloven dat de beelden, die haar herbelevingen haar tonen, waar kunnen zijn: ‘Zoiets bestaat toch niet?’ Het boek bevat weinig details over deze belevingen, maar het omschrijft helder de impact van deze gebeurtenissen op haar verdere leven.

Onbegrip, ongeloof en onmacht

Haar ervaringen met opname op de PAAZ en later het psychiatrisch ziekenhuis schetsen en passant een verontrustend beeld van de hulpverlening. Een hulpverlening die voor een groot deel onvoldoende toegerust lijkt, om met satanisch ritueel misbruik en heftige herbelevingen om te gaan.

Satanisch ritueel misbruik bestaat!

Halverwege het boek komt zij, tijdens haar zoektocht, tot de onontkoombare conclusie dat satanisch ritueel misbruik bestáát. Dat zij er slachtoffer van is geweest, op heel jonge leeftijd. Het besef biedt haar een bepaalde mate van troost: Zij is niet gek, ze verzint dit niet. Tegelijk is het een confrontatie met een onaangename werkelijkheid.

Het leven valt Mimi zwaar

Eén doel wil zij nog verwezenlijken: Het schrijven van haar boek. Maar het vertellen van het verhaal activeert nog meer de herbelevingen die haar leven tot een hel maken. Zij zet door, omdat ze een missie heeft. De hulpverlening moet weten dat het bestaat. Tegelijk is het boek een hart onder de riem van lotgenoten. Het bestaat!

Een aangrijpend relaas

Het thema én de manier waarop zij haar verhaal vertelt is aangrijpend. Zij schrijft direct en open vanuit haar eigen beleving. Juist daardoor wordt zij als mens voelbaar en biedt het boek een blik op wat de invloed is van het vroegkinderlijke satanisch ritueel misbruik op haar latere leven.

In haar nawoord schrijft Mimi:

“Ik ben slachtoffer van satanisch misbruik.” Als ik dit durf te benoemen krijg ik meestal terug: “Wat is satanisch misbruik? Daar heb ik nog nooit van gehoord.” Dan komt de moeilijkheid. Als ik dit tracht te benoemen, dreig ik al te dissociëren. De gruwelijke rituelen, meestal uitgevoerd door een groep mensen, gekleed in zwarte kleren en zwarte kappen op, met kruisen en scherpe wapens. De gedachten hieraan brengen me in herbeleving. Bij mij gebeurde het in een kerk. Ik was amper drie. Het schrijven van dit boek was hierdoor geen sinecure.

Mimi Cuyvers schrijft, dwars door alle herbelevingen heen. Tegen de stroom van de reguliere hulpverleners die zeggen: ‘potje dicht’ in. Zij neemt stelling in het nimmer aflatende debat over of satanisch ritueel misbruik bestaat. Het bestaat. Zij maakte het mee.

Kosten

Het boek kost € 18,00 en is hier te bestellen.
Verzendkosten zijn € 5,00 (naar België € 10,00)

Bestel hier het boek

Voor onze Belgische klanten: De verzendkosten vanuit Nederland zijn € 10,00.
Wij adviseeren het boek te bestellen via Bol.com. Met navolgende link kom je direct bij waar het boek te koop is.

Ze komen me halen, via Bol.com

De reddersdriehoek en de hulpverlening

Geplaatst op 9 december 2016 door ivonnem

De reddersdriehoek en waarom al te overtuigde therapeuten falen

Op dit moment zien we weer een opkomst van een ‘nieuw’ soort therapie voor seksueel misbruik. EMDR en Traumatherapie lijken de toverwoorden van deze tijd, samen met ‘wetenschappelijk onderbouwd’ en ‘evidence based’. Ongetwijfeld bewijzen deze methoden hun nut bij de verwerking van enkelvoudige trauma’s. Wellicht is er zelfs wat voor te zeggen om ze toe te passen bij seksueel misbruik. Maar als je denkt dat je ‘het’ antwoord hebt, dat voor ‘iedereen’ werkt, gaat het mis.

De mens uit het oog verloren

De fout zit hem niet in de kwaliteit van de therapie, maar in de vastheid van de overtuigingen van degene die ze toepassen. Natuurlijk boekt de methode resultaten bij een deel van de mensen die met (enkelvoudig) trauma te maken hebben. Dat betekent echter niet dat je, wanneer een cliënt niet goed reageert op jouw therapie, deze cliënt ‘onbehandelbaar’ kunt verklaren. Als dat gebeurt, ben je te overtuigd van je methode en ben je de mens uit het oog verloren.

De arrogantie van de hulpverlening

De arrogantie van een medisch/psychiatrisch establishment is, dat zij meent dat zij problemen van anderen kunnen oplossen. Dat zij (en zij alleen) de sleutel hebben. Wanneer je als cliënt dan ‘niet goed’ reageert op hun interventie, dan ligt dat natuurlijk niet aan hun methode. Dan krijg je als cliënt de schuld van het falen, immers de methode is ‘evidence based’. De cliënt wordt zo van slachtoffer tot beklaagde.

De reddersdriehoek in de praktijk

Wanneer je als hulpverlener in de reddersdriehoek bent belandt, heb je in eerste instantie het idee dat je mensen goed helpt. Je redt mensen ‘uit de shit’, je helpt ze op de been. Soms lijkt dat te werken, al is ‘gered worden’ natuurlijk nog niet hetzelfde als ‘zelfredzaam’ worden.

Maar wanneer het slachtoffer zich niet gedraagt zoals jij verwacht, als het jouw hulp afwijst of zich niet wil laten redden, kom je in de omgekeerde reddersdriehoek terecht. In plaats van ‘het zielige slachtoffer’ zie je nu de ‘weerbarstige cliënt’ die allerlei dingen doet, waarvan jij hebt gezegd dat dat niet werkt.

Zit jij vol oordelen over je cliënt?

Vind je hem of haar:

zielig
slachtofferig
klagerig
weerbarstig
ongehoorzaam

Vind je dat je cliënt loopt te ‘shoppen’ en jou als hulpverlener niet serieus neemt? Als je van alles over je cliënt vindt, is het tijd om naar jezelf te gaan kijken.

Wat je vindt mag je houden!

Jouw oordeel is voor de cliënt volstrekt niet ter zake doend. De kans is groot dat je in de valkuil van de reddersdriehoek bent belandt. Jouw hulpverlening, hoe trots je ook bent op je model, werkt niet op dit moment. Tijd om aan jezelf toe te geven, dat jij op dit moment de cliënt niet voldoende kunt bieden. Tijd om je collega’s op te zoeken voor intervisie.

Heb jij voldoende kennis?

Kun jij met de soms complexe dynamiek van de hulpverlening aan slachtoffers van seksueel misbruik uit de voeten? Of kun je wel wat ondersteuning gebruiken? Kijk dan eens bij het kopje ‘scholing‘ voor een passend aanbod.

Hulpverlening na seksueel misbruik. Wegwijzer in Traumaland

Geplaatst op 14 juli 2014 door ivonnem

Beantwoorden

Een wegwijzer in Traumaland

hulpverlening na seksueel misbruik, cover boek Wegwijzer in Traumaland

Waar kun je informatie vinden over de hulp na seksueel misbruik? Allerlei bronnen spreken elkaar tegen, sommige lijken meer een reklamebord dan echte informatie. Hoe verwarrend is dat? Wie vertelt je wat er precies gebeurt bij de verschillende therapieën?

Hulpverlening na seksueel misbruik

In dit boek geef ik een toelichting bij acht verschillende therapievormen. Daarnaast vertellen therapeuten over hoe hun soort therapie werkt, waarvoor het goed werkt en wat hun ervaringen zijn met klanten die seksueel misbruik hebben meegemaakt. Niet alleen de therapeuten komen aan het woord. Van elke therapeut komt ook een klant aan het woord over hoe zij de therapie hebben ervaren. Als laatste licht ik er nog een thema uit en geef daar de achtergrondinformatie van.

Een wegwijzer in het woud van therapiesoorten

Ik heb voor acht heel verschillende therapievormen gekozen omdat ik ervan overtuigd ben dat een therapiesoort bij je moet passen om goed te werken. Ik heb de therapeuten gevraagd om te vertellen hoe zij werken, concreet en aan de hand van een voorbeeld. Het resultaat is een boekje dat een licht te laat schijnen op acht verschillende vormen van therapie. Zodat je, als je hulp zoekt, niet blind in het duister hoeft te tasten. Helen is immers al ingewikkeld genoeg.

Voor wie schrijf ik dit boek?

Eigenlijk zijn er twee groepen mensen die iets aan dit boek kunnen hebben: Hulpverleners en lotgenoten/overlevers. De eersten omdat ze in dit boek een naslagwerk hebben over de ins en outs van diverse therapievormen en hoe die werken bij klanten met een seksueel misbruik geschiedenis. Voor de lotgenoten/overlevers is het een inkijkje in diverse therapieën, hoe die werken en wat je kunt verwachten.

Niet compleet zonder ervaringsverhalen

Een boek over seksueel misbruik is niet compleet zonder ervaringsverhalen. Toch denk ik niet dat mensen zitten te wachten op ‘wat er allemaal precies is gebeurd tijdens het misbruik’. Dat is belangrijk om te vertellen, voor jezelf, voor je eigen proces. Bijvoorbeeld in lotgenotencontacten of in therapie. Wat veel interessanter is, in elk geval voor mensen die hulp zoeken of willen bieden: hoe gaat zo’n proces van heelwording in zijn werk. Welke stappen neem je daarin en welke therapieën gebruik je daarbij hebt. Ervaringsverhalen dus, maar vooral over de therapieën!

Voorlopige conclusies uit de interviews

Hieronder de voorlopige conclusies uit de interviews die ik met diverse hulpverleners heb gehad. De interviews met hun klanten moet ik nog doen, dus wellicht komen daar nog verrassingen uit. Maar dit is wat goede therapeuten moeten kunnen, volgens therapeuten:

Echt zijn. Alleen dan is echt contact mogelijk en alleen als er echt contact is kan er heling plaatsvinden.
Niet bang zijn voor hevige emoties: verdriet, boosheid, angst: alles wordt uitvergroot door seksueel misbruik.
Als het er op aan komt, vindt heling plaats op het spirituele (zingevings-) niveau, dus daar moet je toe bereid zijn.

Verrast? Ik niet. Volgens mij gaat in de meeste gevallen het trauma van seksueel misbruik zo diep, dat alleen een diepgaand proces van innerlijke heelwording volstaat om werkelijk te helen. Is dat voor iedereen weggelegd? Ik denk dat iedereen het kán, maar ik denk ook dat niet iedereen er voor zal (kunnen) kiezen. Het is geen gemakkelijke weg.

Koop het boek hier

Hulp na seksueel misbruik: ‘Wat wil jij?’

Geplaatst op 15 juni 2014 door ivonnem

Beantwoorden

Wat wil jij?

Bij iemand die seksueel misbruikt is, is de belangrijkste vraag die een therapeut kan stellen misschien wel: ‘Wat wil jij?’ Dat is een vraag die ons veel te vaak níet is gesteld, in sommige gevallen zelfs nog nóóit is gesteld. We hadden immers niets te willen. Het is ook een vraag die wij onszelf soms nog nooit hebben gesteld. Veel slachtoffers ervaren het als een moeilijke vraag. ‘Jij bent toch de therapeut, waarom pak jij de regie niet?’

Tijdens de intake wordt duidelijk wie de regie heeft

De intake is een heel belangrijk onderdeel van de hulpverlening bij seksueel misbruik. Daar wordt bepaald wie de regie pakt, óf jij als klant het voor het zeggen heeft, of dat de therapeut zijn stempel zet. Als de therapeut bijvoorbeeld één voorstel te doen over de werkwijze, zonder daar jouw input bij te vragen.

Volgzaamheid is een valkuil

Wanneer jij de therapeut volgt, in plaats van andersom, heeft de therapie bij voorbaat al weinig kans van slagen. Zelfs als er positieve resultaten geboekt worden, zijn deze veelal tijdelijk. Want als je volgt blijf je leiding nodig hebben.

Vindt je het moeilijk om de regie te pakken?

Als je de regie nog niet kunt pakken, wat veel voorkomt bij seksueel misbruik, dan is het de taak van de hulpverlener om jou daarbij te helpen. Dat kan een therapeut op verschillende manieren doen:

het aantal keuzemogelijkheden beperken zodat het overzichtelijk wordt
informatie geven over de keuzemogelijkheden
helpen onderzoeken wat bij jou past

Helpen kiezen door de keuzemogelijkheden te verkleinen

‘We kunnen twee keer per week een uur, of één keer per week twee uur doen’ is een voorbeeld van hoe je de keuzemogelijkheden beperkt. Of: ‘Hoe vaak wil jij een afspraak? Eén of twee keer per week?’ Op die manier wordt het overzichtelijk. De vraag is niet meer heel breed: ‘Hoe wil je begeleid worden’, maar er zijn keuzes te maken waar jij je iets bij voor kan stellen.

Helpen kiezen door informatie te geven

Wanneer een hulpverlener een divers aanbod heeft, dan helpt het als de therapeut je verschillende aspecten van de diverse werkvormen vertelt. Meer algemeen geldt: Je kunt kiezen tussen: ‘direct werken aan en met het trauma’ of ‘vanuit het hier en nu, kijkend waar je het meeste last van hebt’. Het helpt ook als de therapeut de verschillende werkvormen die zij als hulpverlener in huis hebben toelichten. (zie ook de ‘wat is … blogs’ op deze site)

Helpen zoeken wat bij jou past

Als je het werkelijk niet meer weet kan de therapeut je helpen vinden wat bij je past. Ben je creatief? Sportief? Sociaal? Meer een denker? Waar heb je op dit moment het meeste last van? Hoe ga je daar nu mee om? Je kunt in de voorbereiding op een intake zelf ook al veel doen. Download bijvoorbeeld het stappenplan.

Helpen kiezen uit verschillende therapeuten

Ook als een therapeut jou niet zelf kan helpen, kan deze je toch door je te verwijzen naar een collega. De therapeuten op deze website bijvoorbeeld, die verstand hebben van seksueel misbruik. Bij een zo levensbrede problematiek als seksueel misbruik, heb je zelden aan één therapie en één hulpverlener genoeg.

Mocht je er met het stappenplan en al deze informatie niet uitkomen, overweeg dan een keuze-consult met Ivonne Meeuwsen.

Dramatherapie na seksueel misbruik – Rineke van der Baan

Geplaatst op 25 mei 2014 door ivonnem

Durf jij… niet?

Dramatherapie na seksueel misbruik – Rineke van der Baan

Moeite met grenzen aangeven, emoties, vertrouwen? Contact met je lichaam maken en zo ook in de relatie met anderen. Toch weer die herinneringen… Controle willen houden! Zucht. Steeds weer van therapie naar therapie, waarom dan dramatherapie? In dit artikel wordt een onderzoek gepresenteerd naar de inzet van dramatherapie bij vrouwen die seksueel misbruikt zijn.

Waarom ik mij met seksueel misbruik bezig houd

Waar ik (Rineke) ook heen ga, seksueel misbruik kom ik telkens weer tegen. Jong kwam ik er zelf mee in aanraking, als puber hoorde ik het van klasgenoten, als student kan ik er wederom niet omheen. Ik ga op reis en ontmoet vrouwen met dezelfde verhalen. In mijn werk met (onder andere) verslaafde prostituees en stages met dak- en thuislozen, jongerenpsychiatrie en verslaving eveneens. Seksueel misbruik; het is er, als je het wil zien.

De statistieken:

Eén op de vijf meisjes en één op de elf jongens in Nederland worden al voor hun 16e seksueel misbruikt (Meeuwsen, 2013). Het kan invloed hebben op diverse terreinen in het leven (psychisch, emotioneel, lichamelijk, seksueel, relationeel, maatschappelijk), de effecten kunnen een leven lang doorspelen. Specifieke hulp blijkt er echter weinig te zijn (Leferink, 2014).

Mijn mission statement

Ik ben gekomen aan het einde van mijn opleiding, ik heb veel geleerd. Ik ben op persoonlijk en professioneel vlak gegroeid. Ik heb mijn eigen weg bewandeld en ik wil hoop, kracht en liefde doorgeven. Het onderzoek dat ik doe is niet alleen het kroonstuk op mijn studie. Ik ga door, ik ben eraan toe en ik ben bevlogen.

Bevlogen door schoonheid

Een eigen identiteit. Vrouwelijkheid. Kwetsbaarheid. Pijn. Bevlogen om te laten zien wie de vrouw is. Wat ware liefde is. Liefde die juist zo vaak gebruikt en misbruikt wordt. We zoeken, maar vinden niet. We verliezen ons zelf in de ander. Het sterkt ons, maar maakt ons zwak. Gebroken. We hebben iemand nodig, maar zijn eigenlijk op zoek naar ons zelf.

Het onderzoek: Dramatherapie bij vrouwen die seksueel misbruikt zijn

Ik heb een onderzoek gedaan naar hoe dramatherapie wordt ingezet bij vrouwen die seksueel misbruikt zijn. Het onderzoek is gedaan aan de hand van negen respondenten, een evaluatiegroep en een literatuurstudie. Dit artikel bevat een korte uitlichting van de resultaten van het onderzoek voor vrouwen die seksueel misbruikt zijn en voor andere belangstellenden. Het onderstaande laat zien dat dramatherapie een goede behandelmethode is.

Dramatherapie: van het hoofd naar het hart

Als je seksueel misbruikt bent, dan zit je vaak in je hoofd. De kracht van dramatherapie is dat het jou direct dingen laat ervaren. Je bent cognitief, fysiek, in de ervaring bezig. Je maakt verbinding tussen je denken, voelen en handelen (Praktische kaders voor het methodisch werken van de CT’er, 2014 zie in het onderzoek). Door te spelen, te bewegen, ga je voelen wat dat met je doet, kun je weer contact maken en integreren in je lijf. Je lichaam is belangrijk. Het is daar waar de grenzen zijn overschreden, maar ook daar (in het zenuwenstelsel en impliciete geheugen) waar de ervaring ligt opgeslagen. Dus het gaat niet (alleen) om de woorden, maar om het nonverbale geheugen (Universiteit Gent, 2008).

In dramatherapie naar het seksueel misbruik toe of er vandaan

In spel oefenen je in interactie met anderen, grenzen aangeven, problemen oplossen, emoties voelen, jezelf laten zien en uiten, vormgeven en spelen. Je bent zelf het materiaal (Cleven, 2004). De regie die je ten tijde van het misbruik verloren bent, kan je in spel terug gegeven worden. Dus jij bepaald alles! Of toch niet?

Oefenen met de werkelijkheid

In spel oefen je om flexibel om kunnen gaan met de werkelijkheid. Het is spel, maar hoe je in het echte leven bent, reageert, kom daarin terug. Je kunt binnen de veiligheid van spel experimenteren en risico’s nemen (Smeijsters, 2003). De therapeut volgt je, doet het samen met je en blijft erbij. Hij/zij kan inspelen op wat jij nodig hebt. Moet jij meer geconfronteerd worden met wat er is gebeurd, dan zullen de thema’s die bij je spelen ingebracht worden. Maar misschien is het ook wel de kunst om er meer afstand van te kunnen nemen, dan zal de dramatherapeut technieken toepassen om jou hierin te begeleiden. In dramatherapie wordt zo waar jij aan wilt werken op een veilige manier bespeelbaar gemaakt.

Creëren en herstructureer in dramatherapie

In spel kunnen situaties gecreëerd en her-gecreëerd worden, ervaringen kunnen tot een beter einde gebracht worden. Misschien wil je wel eens voor jezelf opkomen, je emoties uiten, zorg ontvangen, erkenning krijgen of een onderscheid leren zien in wie je nu bent en de gekwetste persoon van toen. Gedrag dat we vertonen helpt ons niet altijd verder, in dramatherapie kan je andere mogelijkheden gaan zien en ervaren. Het is je verbeelding gebruiken om; (de toekomst) te creëren, de betekenis van dingen ontdekken, het leren om fouten te maken en risico’s te nemen, wat kan bijdragen aan je eigenwaarde (Casdagli, 1999).

Jezelf spelen

Het gaat niet om hoe goed je een rol kan spelen, het is geen theater. Maar het gaat om wat je laat zien of niet laat zien, wat je tegen komt (in spel) en wat je daaruit kan leren. Het is spel, waarin de therapeut alles van jou verdraagt. Uiteindelijk wordt zo beoogd dat je zoveel hebt kunnen doen, ervaren en spelen in dramatherapie, dat je de dingen waar jij mee zit kan achter laten in het spel.

Dramatherapie gericht op specifieke doelen

Je wilt rust…

De therapie kan gericht zijn op; het bieden van veiligheid, emotioneel evenwicht, je kwaliteiten naar boven halen, dat je weer snel in het ‘hier en nu’ kan komen wanneer herinneringen aan het seksueel misbruik opdringen, dat je weer stabieler wordt. Je problemen worden niet weggenomen, maar je leert er beter mee omgaan (Smeijsters, 2003). Er kan gewerkt worden met geïmproviseerd spel, decor, kostuums, attributen of gefantaseerde scenes (fasen van Emunah zoals geciteerd staat in Doomen, 2010). De therapeut volgt je daarbij, is ondersteunend, nodigt je uit en bekrachtigt je.

Je wilt het kwijt…

Het is “het liefdevol stilstaan bij deze werkelijkheid en innerlijke bron met al haar verschrikkingen en ontroerende schoonheid (Kalmthout, 1997 in Tijdschrift voor psychotherapie, 2004).” Er wordt concreter aan je traumatische ervaring(en) gewerkt. Het spel is daarbij minder verhullend en meer gericht op de actualiteit. Er kan bijvoorbeeld gewerkt worden met rollenspel of psychodrama (waarbij de letterlijke situatie in beeld gebracht en onderzocht wordt). De therapeut zoekt de spanning op, je krijgt inzicht in de problemen en de opgedrongen herinneringen zodat deze uiteindelijk afnemen. Dat je voldoende stabiliteit hebt is hiervoor wel van belang, want je moet het kunnen maar ook willen.

Je komt nog steeds je dingen tegen…

Dramatherapie na seksueel misbruik bij vrouwen

Je bent seksueel misbruikt en je blijft last hebben van de effecten die zijn ontstaan op de langere termijn. De dramatherapie richt zich op waar jij nu nog last van hebt. Het gaat om het accepteren en integreren van de ervaring (Seksueelgeweld.info, 2013). Je kunt je bewust worden van gedragspatronen die niet functioneel zijn en in spel experimenteren met andere gedragingen. Het is daarbij veelal gericht op de verbinding en interactie met de buitenwereld (Stöfsel en Mooren, 2010 in Huijgens en Janssen, 2013). Het is leren om op een gezonde manier; te kunnen vertrouwen, met conflicten of autoriteit om te gaan, contacten en relaties aan te kunnen gaan.

Dramatherapie; speel, beleef, ervaar… de effecten van het seksueel misbruik niet

Voor meer informatie en voorbeelden van hoe dramatherapie wordt ingezet bij vrouwen die seksueel misbruikt zijn, verwijs ik u door naar het gehele onderzoek. Het onderzoek is te vinden op hulpverlening na seksueel misbruik en op de HBO Kennisbank

De hulpverlening aan overlevers van seksueel misbruik

Geplaatst op 28 april 2014 door ivonnem

Beantwoorden

Het gat in de hulpverlening

Met de hulpverlening aan volwassenen die in hun jeugd seksueel misbruikt zijn, is het in Nederland droevig gesteld. De hulp aan mensen die al jaren in de overleving zitten, is een ondergeschoven kindje. Een vergeten groep waarvoor de reguliere hulpverlening meestal weinig soelaas biedt.

Wat er wel is

Er zijn initiatieven die zijn gericht op preventie en voorlichting, zoals bijvoorbeeld No Kidding. Lotgenotenclubs die de straat op gaan met ‘Unbreakable’ of ‘Praat’. Nuttig en waardevol, maar dat is nog geen hulpverlening.

Na 20 jaar nog steeds geen passende hulp

Het eerste wat er in mij opkomt is verbazing. Toen ik zelf met mijn proces van helen aan de slag ging, was het al moeilijk om passende hulp te vinden. Bij het GGZ wilde ik niet aankloppen, want ik ben geestelijk gewoon gezond. Maar dat het er zo’n 20 tot 30 jaar later nog steeds niet is! Ondanks alle ophef over spraakmakende zaken en na het onderzoek van Nel Draijer, al in de jaren tachtig en recenter in 2013 van de Nationaal Rapporteur over hoe vaak seksueel misbruik voorkomt!

Ook op internet kun je weinig vinden!

Als je dat dat internet het zoeken naar hulp na seksueel misbruik een stuk makkelijker maakt, kom je bedrogen uit. De meeste hulpverleners zijn niet gespecialiseerd in seksueel misbruik. Tja, dan maar zelf doen?

De missie van ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’

Onze missie is: Het verbeteren en beter zichtbaar maken van de hulpverlening aan slachtoffers van seksueel misbruik. Verbeteren door opleidingen aan hulpverleners te bieden. Beter zichtbaar maken door een platform te bieden voor therapeuten die passende hulp bieden aan mensen met een seksueel misbruik verleden.

Ben jij die hulpverlener op zoek naar cliënten?

Heb je ervaring met hulpverlenen na seksueel misbruik? Wil jij vindbaar zijn voor mensen die jouw hulp hard nodig hebben? Of ben je op zoek naar een opleiding die jou te tools in handen geeft om passende hulp te kunnen bieden aan mensen met een verleden van seksueel misbruik? Neem contact op:

Ivonne.windtraveller@gmail.com