Wat is psychosociale hulpverlening?

Wat is psychosociale hulpverlening?

Een aantal therapeuten op de site bieden ‘psychosociale hulpverlening’. Maar wat betekent dat precies? Waarvoor kun je bij een psychosociaal hulpverlener terecht? Wat gebeurt er als je bij hen in begeleiding gaat?

Online woordenboeken over psychosociale hulpverlening

Psychosociale hulpverlening is hulpverlening volgens de methoden van de sociale psychologie, die bij de hulpverlening het accent legt op de wisselwerking tussen het gedrag van de mens en zijn omgeving.

of:

Psychosociale hulpverlening betekent begeleiding bij de psychische-emotionele gevolgen en de sociale gevolgen (familie, gezin, relaties, werk) van een situatie of aandoening.

De hulpverlener laat je werken aan datgene waar jij het meeste last van hebt en tegen aanloopt in het hier en nu. De hulpverlener zoekt samen met jou naar manieren om te leren omgaan met het probleem. Zij helpt je als het ware jezelf te helpen door je eigen kracht, talenten, creativiteit en wijsheid in te leren zetten.

Psychosociale hulpverlening en seksueel misbruik

Het accent van de hulpverlening ligt bij psychosociale hulpverlening dus niet op wat er allemaal in je omgaat, maar op hoe je omgaat met je omgeving, Dit is voor de psychosociale hulpverlener het uitgangspunt van de hulpverlening. Want de manier hoe je omgaat met je omgeving, is het gevolg van keuzes/patronen vanuit je onbewuste. Omdat het ten tijde van het misbruik niet veilig was om verdrietig te zijn, leer je jezelf een reactiepatroon aan.

Hoe ziet dat er dan uit?

Je merkt dat je bijvoorbeeld steeds ruzie hebt met je baas. Of dat je in de omgang met je partner soms plotseling boos, verdrietig of angstig wordt. Hoe ga je daar mee om? Snappen dat het te maken heeft met het seksueel misbruik is één ding. Vanuit welke patronen heb je tot nu toe gereageerd en hoe kun je dit veranderen. Hoe kun je er anders mee omgaan? Daar kan een psychosociaal therapeut je bij helpen.

Verkenning van het probleem

Wanneer je een probleem inbrengt, dan zal een psychosociaal therapeut dit met jou verder uitdiepen. Dat kan op veel verschillende manieren, afhankelijk van welke methoden de hulpverlener gebruikt. Zij kan bijvoorbeeld vragen stellen zodat je meer details vertelt over wat er precies gebeurt en ook helpen om de link te leggen met het seksueel misbruik, zodat je begrijpt wat er gebeurt. Natuurlijk ben je vrij is om te vertellen wat jij wil. Vaak komen meer herinneringen naar boven gedurende de gesprekken.

Experimenteren met nieuw gedrag

Bijna niemand lukt het om in één keer patronen, die je soms jarenlang hebt gehad, om te buigen. De eerste stap hierin is om de blokkerende patronen in je leven te gaan herkennen. Wanneer je je bewust wordt van waarom jij je zo gedraagt, ga je inzien dat het patroon een overlevingsstrategie is door het misbruik. Dan kun je veilig bij de hulpverlener aan de slag om te ontdekken waar jouw behoeftes liggen, daar verantwoordelijkheid voor te nemen en van daaruit een nieuw gedragsrepertoire te ontwikkelen.

 

 

Recensie: De kunst van het communiceren – Inga Teekens

De kunst van het communiceren – Inga Teekensde kunst van het communiceren, inga Teekens

Het handboek over communiceren van Inga Teekens komt op mij over als een compleet en zorgvuldig samengesteld boek. Het geeft, door middel van voorbeelden, theorie en uitleg, een beeld van wat er allemaal komt kijken bij het daadwerkelijk communiceren met elkaar.

De essentie van communicatie

Ik werd geraakt door wat ze in de inleiding zegt: ‘Om te communiceren heb ik de ander nodig’. Het lijkt een vanzelfsprekendheid, maar dit is in de praktijk weerbarstiger en juist het feit dat dit aspect meegenomen is, maakt dit boek heel helder en bruikbaar. Dit uitgangspunt is volgens mij de essentie van communicatie.

Communicatie met de buitenwereld en de binnenwereld

Een ander punt waar ik in werd geraakt, is het onderscheid tussen de ‘buitenwereld’ en de ‘binnenwereld’ met bewustzijn als de brug tussen wat er in je leeft en hoe je dit naar buiten brengt. Het boek zoemt in op de ‘vertaalslag’ van de innerlijke beleving naar buiten toe. Hierbij is het onderscheid tussen de behoefte en de strategie voor vervulling een belangrijk element. Door deze te scheiden ervaar je als mens meer ruimte, meer armslag om je behoeftes vervuld te krijgen.

Een handboek, een naslagwerk, een gebruiksboek

Het is niet een boek dat ik van kaft tot kaft in één keer kan lezen. Zo zit het boek ook niet in elkaar: het is meer een boek dat thema’s op het gebied van (problemen in) de communicatie in kaart brengt en naar voren haalt waar de angel zit. Met chirurgische precisie wijst zij aan waar aannames, onzorgvuldigheden en oordelen zitten, zonder hierover een oordeel uit te spreken. Met herkenbare voorbeelden laat zij zien hoe het anders kan.

Over ‘De kunst van het communiceren’

Als recensent word je in feite gevraagd een oordeel uit te spreken over een boek. Niet eenvoudig als het boek gaat over geweldloos, oordeelvrij communiceren. Vanuit mezelf en mijn behoeften dus: Ik merkte dat ik me tijdens het lezen afvroeg: ‘Waar gaat het naar toe’. Inhoudelijk was alles wat ik las boeiend en het sprak me ook aan. Het zou mij geholpen hebben als er, bijvoorbeeld in de inleiding, iets zou staan als:

Het boek begint met 30 essays over elementen die een rol spelen bij de kunst van het communiceren. Daarna volgt een aantal voorbeelden van behoeften, uitleg over het verschil tussen behoeften en strategieën. Ze geeft voor elke menselijke behoefte een aantal voorbeelden van strategieën op diverse niveaus, ter inspiratie. In de taal van het boek gesproken had ik dus op het cognitieve niveau behoefte aan meer helderheid.

Bruikbaarheid van het boek

Wanneer je een basiskennis hebt van geweldloze communicatie, kun je zelfstandig met dit boek verder bouwen en concrete invulling geven aan dat gedachtegoed. Het is een praktisch handboek, waarvan ik me goed kan voorstellen dat ik het uit de kast zal trekken op momenten dat er zich problemen voordoen in mijn communicatie met de ander of mezelf. Mensen die voor het eerst kennismaken met geweldloze communicatie zullen hierbij naar alle waarschijnlijkheid wel behoefte hebben aan begeleiding.

Inga Teekens en Autonomica

Zij die bekend zijn met geweldloze communicatie herinneren Inga Teekens wellicht als de drijvende kracht achter Authenta, hét blad van geweldloze communicatie in Nederland. Inga heeft zichzelf en haar model doorontwikkeld en voert nu de naam Autonomica. Met haar model voor persoonlijke autonomie zet zij mensen in hun kracht.

Scriptie Jeanette Heemsbergen: Leven na seksueel misbruik

Leven na seksueel misbruik

Jeanette Heemsbergen studeerde af met deze scriptie over seksueel misbruik. Ze heeft een uitgebreide enquête gehouden onder slachtoffers/overlevers van seksueel misbruik. Daarbij is ze in eerste instantie gegaan voor een kwantitatief onderzoek: Hoeveel mensen zijn op welke manier geholpen.

Gesprek aan het begin van haar scriptie

Vrij aan het begin van haar werk aan deze scriptie kwam ze bij mij en hebben we een gesprek gehad. Wat haar vooral intrigeerde was hoeveel hulpverlening mensen hebben en of er ook mensen zijn die zelfstandig, zonder enige hulpverlening het seksueel misbruik weten te verwerken. Daarnaast was ze benieuwd naar hoeveel mensen geheeld zijn.

De uitkomsten zijn verhelderend

De uitkomsten van de enquête geven een beeld van de ernst van de lange termijn effecten van seksueel misbruik en hoe vaak ze voorkomen:

  • 75 van de 85 mensen hebben ooit professionele hulp gezocht
  • Slechts 14 mensen hadden géén lichamelijke klachten en slechts 18 mensen hadden géén psychische klachten
  • Slechts 21 mensen vinden dat ze het seksueel misbruik helemaal verwerkt hebben

Geen slachtoffergevoel

Opvallend vind ik dat, ondanks deze forse problemen, mensen in deze enquête desondanks positief zijn over hun huidige leven. Dit zijn mensen die zich geen slachtoffer voelen. Op de vraag ‘Kun je op dit moment genieten van het leven?’ antwoordde een ruime meerderheid (46) met ja, terwijl 23 mensen ‘soms’ antwoordden. Het cijfer dat zij op dit moment aan hun leven gaven was voor 4 van hen zelfs een 10! Het gemiddelde lag rond de 7.

Een aantal conclusies naar aanleiding van dit onderzoek op een rijtje:

  • De reguliere hulpverlening is vaak onvoldoende toegerust om hulp te bieden na seksueel misbruik
  • Er zijn vele soorten hulpverlening en wat voor de één werkt, hoeft voor de ander nog niet te helpen
  • Na seksueel misbruik heeft nagenoeg iedereen psychische en/of lichamelijke klachten

Onderbouwing voor brede hulpverlening

Het onderzoek leverde voor mij persoonlijk geen verrassingen op: Ik herken heel sterk uit mijn praktijk de conclusies van dit onderzoek. Ik ben wel heel blij dat Jeanette dit onderzoek heeft gedaan. Het onderbouwt mijn stelling dat de hulpverlening na seksueel misbruik gebaat is bij een brede diversiteit aan werkvormen, zodat de klant daaruit zijn of haar eigen keuzes kan maken. Wanneer de keuze aan de klanten is, kunnen zij kiezen voor de therapievorm en therapeut die bij hen past.

Klik op onderstaande links om de scriptie en de enquête te bekijken

Scriptie Leven na Seksueel Misbruik

Resultaten-enquete voor scriptie 2015 85 personen