Seksualiteit na seksueel misbruik in de jeugd – scriptie Janita Beijeman:

Onderzoek

Janita Beijeman, auteur van de scriptie: 'Seksualiteit na seksueel misbruik in de jeugd'Een aantal maanden terug deed ik via de website en de nieuwsbrief een oproep met de vraag om mee te werken aan het onderzoek van Janita Beijeman over ‘Seksualiteit na seksueel misbruik in de jeugd’. Velen van jullie hebben hieraan gehoor gegeven, waarvoor dank. Inmiddels heeft Janita haar onderzoek gepresenteerd en verdedigd en is zij geslaagd voor haar opleiding. Inmiddels is dat al een paar weken geleden, dus hoog tijd dat haar scriptie ‘Seksualiteit na seksueel misbruik in de jeugd’ online komt. Gefeliciteerd Janita met dit mooie resultaat!

Scriptie: ‘Seksualiteit na seksueel misbruik in de jeugd’

Onderzoek doen is niet eenvoudig en maar al te vaak trekken mensen op  basis van wetenschappelijk onderzoek uiterst onwetenschappelijke conclusies, zie ook mijn blog over ‘evidence based‘. Des te mooier als er een onderzoek ligt, dat uit die valkuil blijft.

Aanbevelingen voor hulpverleners

Janita doet op basis van haar onderzoek een aantal aanbevelingen voor hulpverleners die specifiek werken met een hulpvraag die gericht is op helen van de seksualiteit, die ik jullie niet wil onthouden. Persoonlijk zou ik aanbevelen om het complete onderzoek te lezen.

Veiligheid

Een gevoel van veiligheid van overlevers bij de hulpverlener is van doorslaggevend belang. Dit kunnen hulpverleners op de volgende manier bevorderen:

  • Vraag ten allen tijde toestemming voordat de overlever aangeraakt wordt. Dit is al van belang tijdens de eerste kennismaking.
  • Geloof het verhaal van de overlever.
  • Vermijd schrikreacties of emotionele reacties. De hulpverlener moet niet bang zijn voor heftige gevoelens en moet daar mee kunnen omgaan.
  • Reageer empathisch op het verhaal, door te luisteren, de tijd te nemen, ter zake doende vragen te stellen en er niet om heen te draaien.
  • Benoem expliciet dat er met alle informatie die de overlever, vertrouwelijk wordt omgegaan.

Traumaverwerking

Ga na in hoeverre het trauma is verwerkt, voordat een interventie gericht op het verbeteren van seksualiteitsbeleving in werking wordt gesteld. Verwijs in het voorkomende geval eerst door naar een hulpverlener die is gespecialiseerd in traumaverwerking.

Educatie over seksualiteit

Uitleg over fysieke, seksuele en genitale responsen is van essentieel belang om een grotere effectiviteit van de interventies te bewerkstelligen. Overlevers hebben vaak last van schuld- en schaamtegevoelens. Deze kunnen veroorzaakt zijn door het feit dat overlevers gemerkt hebben dat zij tijdens het seksueel (kinder)misbruik genitaal gereageerd hebben. Vaak resulteert dit in totale verwarring en leidt dit er toe dat de eigen seksuele opwinding aversief wordt. Geef uitleg over genitale responsen en dat het feit dat het lichaam gereageerd heeft, dat dit niet betekent dat de overlever het seksueel (kinder)misbruik wilde.

Het tempo van de overlever

De hulpverlener dient zich te realiseren dat overlevers van seksueel (kinder)misbruik vaak lange(re) therapietijd nodig hebben. De hulpverlener dient het hulpverleningstraject af te stemmen op de belevingswereld en het tempo van de overlever.

Wil je het allemaal nog eens rustig nalezen en ook de andere aanbevelingen van Janita zien? Klik op onderstaande link voor het complete onderzoek.

seksualiteit na seksueel misbruik in de jeugd

Wetenschapper gezocht voor onderzoek PTSS

Meer onderzoek is noodzakelijk!

Uit Zweeds onderzoek is gebleken dat mensen die zo’n 4 uur na een traumatische gebeurtenis Tetris spelen, minder kans hebben om PTSS klachten te ontwikkelen. Het onderzoek vind je onder andere op GGZ-nieuws

Waarom werkt het?

De theorie over waarom het spelen van Tetris PTSS helpt te voorkomen luidt als volgt:

“Als je Tetris speelt, zijn je hersenen ook druk bezig met dingen visualiseren. En omdat je hersenen geen twee dingen tegelijk kunnen doen, zorgt dat ervoor dat je de traumatische gebeurtenis niet opnieuw kunt beleven.”

Dit is ongeveer dezelfde theorie die de basis vormt van het bekende EMDR-trucje met de geluidjes, bewegende lichtjes of het heen en weer gaande vingertje van de therapeut. Alleen Tetris is natuurlijk veel goedkoper én mogelijk minder belastend.

Het Zweedse onderzoek verdient vervolgonderzoek

“Onderzoekers geloven al langer dat PTSS te voorkomen is door het brein druk te houden met andere dingen, maar dit is de eerste keer dat het in de praktijk onderzocht is.”

Goed, voorkomen is beter dan genezen, maar ik stel voor dat wetenschappers een onderzoek samenstellen, waarin ze nagaan of Tetris ook effectief is bij een bestaande PTSS. En als ze dan toch bezig zijn, is het handig om er ook andere computerspelletjes bij te betrekken. Vergelijk maar eens welk spelletje het meest effectief is als het gaat om de symptomen van PTSS te bestrijden.

Een wereld zonder PTSS?

Welke onderzoeken zijn er nodig om aan te tonen of Tetris, Candy Crush of vergelijkbare spelletjes, effectief zijn in het bestrijden van de symptomen van PTSS? Welke onderzoeker wil zich aan dit onderzoek verbinden?  Het meten van PTSS, daar bestaan goede vragenlijsten voor toch?

Toekomstbeeld

Allerlei angstklachten te lijf gaan met een app op je telefoon. Is dat een toekomstbeeld? Of is dat wat mensen nu al doen, vanuit een instinct, om zichzelf tot rust te manen. Liggen er straks tablets in de wachtkamer van elke therapeut met voor elke angststoornis een op maat gesneden spelletje? Zodat de klanten rustig zijn op het moment dat ze bij de therapeut naar binnen stappen en met vertrouwen aan de slag kunnen?

Is Tetris therapie?

Nee, natuurlijk niet, het is een stuk gereedschap, net als EMDR. Als het onderzoek uitwijst dat het ook curatief ingezet kan worden, kun je symptomen van PTSS er effectief mee te lijf gaan. Dat is handig want dan kun je gemakkelijker je echte proces van verwerking in gaan. Je kunt (want durft) dan meer traumagericht werken, zonder dat je angst het overneemt. En dat is pure winst.

Welke wetenschapper neemt deze uitdaging op zich?

Ik kom graag met je in contact om te zien wat er nodig is om dit onderzoek ook echt van de grond te krijgen!

Vergeten gevolgen – artikel Amanda Speekenbrink

Een artikel over hulpverlening na seksueel misbruik
bevrijd, illustratie bij 'Spelen met gevolgen' van Nicole Blok copyright 2017

Seksueel misbruik. Wat is het eigenlijk? Het horen van de term zegt vaak niet genoeg. De cijfers zijn hoog, de impact is hoog. Maar toch lijken we er allemaal ver vandaan te willen blijven. Echt doorvragen doen we niet, het er echt over hebben doen we ook niet. We hebben weinig oog voor de gevolgen. Het is eng, beschadigend, benauwend.

Praten over seksueel misbruik

Want wat gebeurt er als je het er écht over hebt? Wat doet dit met jouzelf en wat doet dit met het slachtoffer? Wat maakt het los? Kun jij dat wel aan? Het hebben over seksueel misbruik roept al deze vragen op. Maar het maakt ons ook bewust van de onveiligheid in deze wereld. Liever blijven we geloven in een veilig bestaan, maar ondertussen worden er in Nederland jaarlijks 62.000 kinderen voor het eerst seksueel misbruikt. Deze kinderen worden volwassen en lijden onder de gevolgen.

Slachtoffers groeien er niet zomaar overheen

Lang dachten we dat kinderen hier wel overheen zouden groeien, maar dit is zeker niet het geval. De impact is hoog. Want wat doet het met je wanneer een volwassenen persoon, meestal een bekende, op seksueel gebied jouw grenzen overschrijdt? Grenzen die je als kind nog niet kunt aangeven, maar waarvan je wel weet dat ze overschreden worden. Een situatie waarvan je weet dat wat er gebeurt heel verkeerd is. Slachtoffers kunnen in hun omgeving vaak niet terecht met het misbruik, niet als kind en niet als volwassene. Maar ook later wanneer slachtoffers hulpverlening zoeken, vinden zij vaak geen aansluiting.

Tekort schietende hulpverlening

Nog te vaak wordt er tekort geschoten als het gaat om goede en passende hulpverlening. Nog te vaak worden symptomen gemist en nog te vaak wordt seksueel misbruik niet behandeld. Er worden verkeerde diagnoses gesteld, er wordt gewerkt aan andere problemen, maar van het trauma wordt ver vandaan gebleven. Kunnen we het hulpverleners kwalijk nemen? Of moet er meer kennis komen? Buiten dat, waarom is het dat hulpverleners hier moeite mee hebben?

De vraagstelling voor mijn onderzoek

De vraag die ik mij stel is of mensen het willen zien? Kunnen ze misbruik in de ogen aankijken? Een vrouw die seksueel misbruikt is in de ogen aankijken? Of zijn wij mensen toch nog altijd op zoek naar veiligheid? Willen we het misbruik daarom niet zien en in plaats daarvan liever het plaatje van een veilig bestaan voor ogen houden?

Mijn afstudeeronderzoek

bevrijd, illustratie bij 'Spelen met gevolgen' van Nicole Blok copyright 2017

Met bovenstaande vragen ben ik mijn afstudeeronderzoek gestart en in de interviews die ik gehouden heb, hoor ik van verschillende dramatherapeuten dat cliënten bij eerdere hulpverlening slecht behandeld zijn, niet gehoord zijn of dat er niet naar het trauma werd toegegaan. Van dezelfde dramatherapeuten hoor ik hoe belangrijk het is om wél naar het trauma toe te gaan, om er doorheen te gaan.

Doorvragen en aanwezig blijven

De dramatherapeuten geven aan dat het belangrijk is om wél door te vragen, waar de cliënt stopt met praten en hierin in volle aanwezig te blijven bij de cliënt. Want hoe beschadigend is het wanneer het seksueel misbruik dat vroeger ontkend werd, nu opnieuw ontkend wordt? Wat voor wereldbeeld ontstaat er dan? Wat doet dit met het vertrouwen in anderen, dat toch al zo beschadigd is? Welke impact heeft het op de schaamte en schuldgevoelens, die toch al zo aanwezig zijn? Wat doet dit met het zelfbeeld? Kortom, hoe zit het met de gevolgen?

De vergeten gevolgen

De gevolgen van seksueel misbruik zijn niet mis. Uit mijn onderzoek blijkt dat de impact van misbruik hoog is en dat dit invloed heeft op verschillende functioneringsgebieden: psychisch, emotioneel, lichamelijk, sociaal/ relationeel, maatschappelijk en seksueel. Het leren aangeven van grenzen is uiteindelijk niet voldoende om het trauma te verwerken.

Aandacht voor het totale functioneren

Seksueel misbruik is ingrijpend, het grijpt in op het totale functioneren en juist daarom moet een behandeling ook op het totale functioneren ingrijpen om iemand weer te laten helen. Door middel van mijn onderzoek is meer en meer duidelijk geworden op welke wijze dramatherapeuten met werkvormen en methoden aansluiten op de gevolgen van seksueel misbruik bij vrouwen.

De impact van dramatherapie

Dramatherapie laat zien wat het misbruik gedaan heeft, biedt de confrontatie die nodig is, maar biedt tegelijkertijd de steun en troost die gegeven moet worden. Door de ruime mogelijkheden in dramatische werkvormen en methoden kunnen vrouwen gesteund worden waar nodig en geholpen worden met het verwerken van hun trauma.

Inzicht en educatie

Wat daarnaast naar voren kwam in het onderzoek, is dat het belangrijk is dat vrouwen inzicht krijgen op welke gebieden de gevolgen van het misbruik zich bevinden. Om een inzicht te geven in welke functioneringsgebieden de gevolgen van seksueel misbruik zich allemaal bevinden verwijs ik u graag naar mijn onderzoek.

Krachtige hulpverleners

bevrijd, illustratie bij 'Spelen met gevolgen' van Nicole Blok copyright 2017

Mijn onderzoek en dit artikel is voor alle krachtige hulpverleners die werken met deze krachtige vrouwen die strijden om er beter uit te komen. Maar ook voor alle vrouwen die nu nog vastlopen en nog niet weten of de eindstreep ooit in zicht komt. Het onderzoek is gericht op vrouwen, maar laten we niet vergeten dat er ook genoeg mannen zijn die zich in deze zelfde strijd bevinden. Laten wij er als hulpverleners voor zorgen dat vrouwen en mannen zich gehoord kunnen voelen en gesteund kunnen worden. Laten we bijdragen wat we kunnen bijdragen, er is al genoeg gemist.

Spelen met gevolgen

Hier vind je de resultaten van het onderzoek van Amanda Speekenbrink, getiteld ‘Spelen met gevolgen’.

Afstudeer onderzoek Amanda Speekenbrink

Illustraties van Nicole Blok, copyright 2017, gebruikt met toestemming.

Scriptie Jeanette Heemsbergen: Leven na seksueel misbruik

Leven na seksueel misbruik

Jeanette Heemsbergen studeerde af met deze scriptie over seksueel misbruik. Ze heeft een uitgebreide enquête gehouden onder slachtoffers/overlevers van seksueel misbruik. Daarbij is ze in eerste instantie gegaan voor een kwantitatief onderzoek: Hoeveel mensen zijn op welke manier geholpen.

Gesprek aan het begin van haar scriptie

Vrij aan het begin van haar werk aan deze scriptie kwam ze bij mij en hebben we een gesprek gehad. Wat haar vooral intrigeerde was hoeveel hulpverlening mensen hebben en of er ook mensen zijn die zelfstandig, zonder enige hulpverlening het seksueel misbruik weten te verwerken. Daarnaast was ze benieuwd naar hoeveel mensen geheeld zijn.

De uitkomsten zijn verhelderend

De uitkomsten van de enquête geven een beeld van de ernst van de lange termijn effecten van seksueel misbruik en hoe vaak ze voorkomen:

  • 75 van de 85 mensen hebben ooit professionele hulp gezocht
  • Slechts 14 mensen hadden géén lichamelijke klachten en slechts 18 mensen hadden géén psychische klachten
  • Slechts 21 mensen vinden dat ze het seksueel misbruik helemaal verwerkt hebben

Geen slachtoffergevoel

Opvallend vind ik dat, ondanks deze forse problemen, mensen in deze enquête desondanks positief zijn over hun huidige leven. Dit zijn mensen die zich geen slachtoffer voelen. Op de vraag ‘Kun je op dit moment genieten van het leven?’ antwoordde een ruime meerderheid (46) met ja, terwijl 23 mensen ‘soms’ antwoordden. Het cijfer dat zij op dit moment aan hun leven gaven was voor 4 van hen zelfs een 10! Het gemiddelde lag rond de 7.

Een aantal conclusies naar aanleiding van dit onderzoek op een rijtje:

  • De reguliere hulpverlening is vaak onvoldoende toegerust om hulp te bieden na seksueel misbruik
  • Er zijn vele soorten hulpverlening en wat voor de één werkt, hoeft voor de ander nog niet te helpen
  • Na seksueel misbruik heeft nagenoeg iedereen psychische en/of lichamelijke klachten

Onderbouwing voor brede hulpverlening

Het onderzoek leverde voor mij persoonlijk geen verrassingen op: Ik herken heel sterk uit mijn praktijk de conclusies van dit onderzoek. Ik ben wel heel blij dat Jeanette dit onderzoek heeft gedaan. Het onderbouwt mijn stelling dat de hulpverlening na seksueel misbruik gebaat is bij een brede diversiteit aan werkvormen, zodat de klant daaruit zijn of haar eigen keuzes kan maken. Wanneer de keuze aan de klanten is, kunnen zij kiezen voor de therapievorm en therapeut die bij hen past.

Klik op onderstaande links om de scriptie en de enquête te bekijken

Scriptie Leven na Seksueel Misbruik

Resultaten-enquete voor scriptie 2015 85 personen