Seksueel misbruikslachtoffers: hoe vergaat het hen in de GGZ?

Een onderzoek naar de tevredenheid van cliënten met een geschiedenis van misbruik in de kindertijd over hun behandeling in de GGZ in Nederland

Bent u wel eens in therapie geweest? Of opgenomen op een psychiatrische afdeling? Hoe ging dat? Kreeg u begrip en steun, kon u uw verhaal kwijt? Ging het ook wel eens minder prettig, werd u soms niet begrepen, of schoot u er niet zo veel mee op?

Wij willen graag weten wat mensen met een geschiedenis van seksueel misbruik in de kindertijd vinden van de hulp die zij krijgen. Dat kan eraan bijdragen om de hulpverlening te verbeteren, waar nodig. Daarom willen wij u vragen om mee te werken aan dit onderzoek van de Open Universiteit en Rutgers WPF.

Waaruit bestaat het onderzoek?
Het onderzoek bestaat uit drie vragenlijsten. Daarin worden vragen gesteld over symptomen waarvan u misschien last had toen u hulp zocht, over uw ervaringen met seksueel misbruik, en over uw behandeling. Het zijn ongeveer 100 vragen en het invullen ervan kost ongeveer 45 minuten. Alle gegevens die met deze vragenlijst worden verzameld zijn anoniem. Niemand kan zien of u hebt meegedaan, en u hoeft dat niemand te vertellen.

Als u dat wilt, kunt u zich na het invullen van de vragenlijsten aanmelden voor een interview waarin aanvullende vragen worden gesteld, maar dit hoeft niet. In principe worden de eerste 25 mensen die zich hiervoor aanmelden geïnterviewd; bij overaanmelding kan het zijn dat u niet meer in aanmerking komt voor het interview.

In de vragenlijst staan een aantal vragen die nare gevoelens kunnen oproepen omdat ze seksuele handelingen beschrijven die u mogelijk tegen uw wil hebt meegemaakt. Het is belangrijk dat u er bij stilstaat of u daarmee geconfronteerd wilt worden. Tijdens het invullen van de vragenlijst kunt u nog op elk moment stoppen, als u toch niet mee wilt doen, of het invullen onderbreken en later verder gaan. U kunt ook op elk moment nog afzien van het interview als u zich daarvoor hebt aangemeld, of er nog mee stoppen tijdens het interviews.

Het kan zijn dat u behoefte hebt om te praten over wat de vragenlijst of het interview bij u oproept. Dan kunt u contact opnemen met Stichting Korrelatie (tel. 0900-1450, www.korrelatie.nl) of met uw therapeut, als u die hebt.

Hoe kunt u meedoen?
U kunt meedoen door de vragenlijsten in te vullen: online survey

Wij mogen uw antwoorden alleen gebruiken als u uw toestemming geeft voor deelname aan dit onderzoek. Bij het invullen van de vragenlijsten verschijnt er daarom eerst een toestemmingsformulier op het scherm.

Wie zijn er bij dit onderzoek betrokken?
Dit onderzoek is opgezet door de Open Universiteit, in samenwerking met Rugers WPF. Het is gericht op de hulpverlening aan mensen met een misbruikgeschiedenis in Nederland sinds 2007. Een uitnodiging om mee te doen is te vinden op verschillende internetfora. Ook worden mensen benaderd via cliëntenverenigingen.

Het onderzoek is goedgekeurd door de Medisch-Ethische ToetsingsCommissie Atrium-Orbis-Zuyd. Die goedkeuring was nodig omdat dit onderzoek valt onder medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen. Er hoefde geen proefpersonenverzekering te worden afgesloten, omdat dit onderzoek alleen maar uit vragenlijsten bestaat (anders dan bij voorbeeld bij het uitproberen van geneesmiddelen). De (anonieme) antwoorden worden 15 jaar bewaard. Dat is verplicht bij dergelijk onderzoek. Er is ook een onafhankelijke deskundige betrokken bij dit onderzoek, Nelleke Nicolai (e-mail: nicone@xs4all.nl; tel.: 010-4377540).

Algemene informatie over deelname aan wetenschappelijk onderzoek is te vinden op http://www.ccmo-online.nl/hipe/uploads/downloads_cato/Brochure%20PIF%20april%202012.pdf. Als u vragen hebt kunt u terecht bij onderstaande onderzoekers, of bij de onafhankelijke deskundige.

Wij hopen dat u aan dit onderzoek wilt meedoen en de vragenlijsten wilt invullen. Hier volgt nogmaals de link: http://onlinesurvey.ou.nl/index.php/652393/lang-nl

Vriendelijke groeten,

Janneke Brederveld
e-mail: janneke.brederveld@xs4all.nl
tel.: 050 526 48 31

Jacques van Lankveld
e-mail: jacques.vanlankveld@ou.nl
tel.: 045 576 26 95

Willy van Berlo

Mark Hommes
e-mail: Mark.Hommes@ou.nl
tel.: 050 313 83 00

Paula Holtzer – Evenwichtig leven – Nijmegen

Paula is gevraagd om een blog te schrijven over een case met ‘seksueel misbruik door een familielid’.

Evenwichtig leven is een praktijk voor Chinese geneeskunde in Nijmegen. Cliënten komen over het algemeen met lichamelijke klachten en kunnen worden behandeld met acupunctuur, massage en Chinese kruiden. Allerlei klachten kunnen echter behalve een lichamelijke ook een emotionele oorsprong hebben. Hieronder een beschrijving van het verloop van de behandeling van een vrouw die met vermoeidheidsklachten en overgewicht binnenkwam.

‘Ik ben seksueel misbruikt door mijn broer en echtgenoot’

Carola is een vrouw van middelbare leeftijd en komt bij mij voor een consult. Ze heeft last van vermoeidheid en haar energie geeft ze tussen 5 en 6. Ze heeft met name problemen met opstarten en een energiedip rond 16.00. Ze is mistig in haar hoofd en kan niet helder denken. Carola gebruikt regelmatig paracetamol tegen hoofdpijn en voelt zich de helft van de week niet lekker. Ze slaapt slecht en ligt elke nacht wakker tussen 23.00 en 2.00 uur ‘s nachts. Ze vertelt dat ze vroeger is misbruikt door haar broer en ze moet daar nog wel eens aan denken. Ze geeft aan dat het met haar broer is uitgepraat en zegt dat ze het misbruik heeft verwerkt.

Chinese kruiden en massage voor de balans

Carola krijgt van mij Chinese kruiden die haar lichaam weer in balans zetten. Na een week komt ze terug en heeft ze meer energie. Ze heeft nog hoofdpijn gehad, maar haar hoofd is nu wel helder. Tijdens de behandeling ga ik haar rug masseren. Haar onderrug zit vast en bij haar heiligbeen zitten stevige spierknopen. De massage geeft ontspanning van haar lichaam waardoor haar slaap en hoofdpijn verbetert. In de behandeling richten we ons pas op het overgewicht zodra haar energiepeil goed is.

De impact van het seksueel misbruik (v)erkennen

Ze staat open om naar de impact van het seksueel misbruik te kijken en gaat naar het Symposium over seksueel misbruik van Ivonne Meeuwsen. Een paar weken later door de behandeling en na het symposium komen bij haar boosheid en frustratie naar boven en dit geeft gelijk weer vermoeidheid en hoofdpijnen.

Aandacht voor het familiepatroon

Tijdens een behandeling stel ik voor om naar haar familiepatroon te kijken. In dat consult leg ik het familiepatroon met allerlei soorten tarot kaarten, waaruit blijkt hoe de verhoudingen tussen de familieleden liggen en welke negatieve energieën er nog tussen de personen zijn. Uit de sessie kwam naar voren dat Carola nog boos was op haar moeder omdat zij haar niet had beschermd tegen haar broer. Haar moeder zat in een ivoren toren en Carola voelde geen open sfeer om met haar te kunnen praten over het misbruik.

De pijn erkennen

Door onbewuste pijn te benoemen kan deze gezien en gehoord worden en kan ze het verdriet er over los laten. Carola was een jaar of 7 toen het misbruik met haar broer startte en zij heeft zich thuis vanaf die tijd niet veilig en geborgen meer gevoeld. Later kwamen in de behandelingen emoties naar boven waarin ze voor het eerst uitsprak dat het misbruik zich had voortgezet in haar huwelijk.

Seks tegen haar wil

Toen haar huwelijk na een paar jaar vastliep, heeft ze een tijd lang tegen haar zin in seks gehad. Pas toen ze mentaal sterk genoeg was, heeft ze de stap naar een scheiding durven te maken. Maar in de afgelopen jaren heeft zij haar vrouwelijkheid niet meer durven tonen. Door haar ervaringen en pijn uit te spreken en haar verdriet te laten zien, kan ze de pijn van haar huwelijk los laten. 3 Maanden na de intake is haar energie verbetert door de kruiden en acupunctuur en gaat ze intensiever sporten. Ze valt dan in een maand 2 kilo af.

Het seksueel misbruik verwerkt?

Een half jaar na het eerste consult heeft Carola haar seksueel misbruik grotendeels verwerkt, is haar energie weer zo goed dat zij weer open staat voor een nieuwe relatie en er weer plezier in krijgt om in contact te komen met mannen. Het verwerken van seksueel misbruik is een proces. Het kan zijn dat zij in het aangaan van een nieuwe relatie tegen blokkades aanloopt, die nog in verband staan met haar verleden. Pas als ze zich goed voelt in een relatie kan ze echt zeggen: ik heb mijn verleden van seksueel misbruik verwerkt.

Paula Holtzer – Evenwichtig leven – Nijmegen

Thea Peeters – contextuele (lichaams)therapie – Nuenen – Noord-Brabant

Een contextueel systemische benadering van ervaringen van seksueel misbruik

‘Ik ben seksueel misbruikt door mijn broer. Ik heb het altijd weggestopt, maar ik heb de laatste tijd steeds vaker last van herbelevingen.’

De herbelevingen maken duidelijk dat je lichaam en geest niet langer kunnen en willen onderdrukken wat zo beschadigend voor je was. Het geeft blijk van een grote nood om te kunnen uiten wat er gebeurd is.

Tot nu toe heb je goede redenen gehad om het misbruik te blijven wegstoppen. Waarschijnlijk om de pijn van de beschadigingen niet te hoeven voelen maar ook om “belangrijke anderen” te beschermen, al ging dat ten koste van jezelf.

Oog voor het hele gezin

Om je verhaal te kunnen doen is het belangrijk dat jij erop kunt bouwen dat de therapeut oog heeft voor alle gezinsleden die deel uitmaakten van het gezin waarin je opgegroeid bent. Dat de therapeut de samenhang in ieders handelen ziet. Samen met jou onderzoekt, hoe ieder gezinslid op eigen wijze zorg heeft proberen te dragen voor het behoud van het gezin, hoe verstoord dan ook. En vooral, met jou in mildheid kijkt naar je eigen handelen, wetende dat jouw handelen voortkwam uit liefde voor je ouders.

Herkennen en erkennen

In mildheid kijken geeft de ruimte aan jou, om samen met de therapeut inzichtelijk te krijgen welke overlevingsmechanismen je hebt moeten ontwikkelen. Hoe die mechanismen je leven van nu bepalen. Het (h)erkennen van eigen overlevingspatronen en het weer leren voelen van het daaronder liggende verlangen, geeft ruimte om vrijer te kunnen leven. Jezelf weer durven verbinden met de delen die zolang onderdrukt waren, zorgt voor genezing van oude wonden.

Thea Peeters – contextuele (lichaams)therapie – Nuenen – Noord-Brabant

p.s. Ben jij therapeut en wil je meer weten over contextueel werken na seksueel misbruik? Thea geeft een workshop op de Themadag ‘Dynamisch werken met het systeem’

De stukjes van therapeuten die in de etalage hebben gestaan zijn terug te vinden op de blogpagina.

Een prachtige uitleg over thee

Een mooi verhaal over toestemming. Heldere uitleg voor als je klant nog denkt dat het zijn of haar schuld is.

Bron: http://rockstardinosaurpirateprincess.com/about/

Carla Rus, psychiater en traumaspecialist

Het is maandag 4 mei 2015 en wij zijn onderweg naar Carla Rus. Vier mei is ook traditioneel dodenherdenking, maar daar zijn we niet mee bezig. Tot we in de buurt van Den Haag zijn. De vlaggen hangen half stok, veel meer dan we in Arnhem gewend zijn.

Carla Rus woont vlak achter de duinen in een stad die bij mij gemengde gevoelens oproept. Tenslotte ben ik hier opgegroeid, maar ook 7 jaar van mijn leven seksueel misbruikt. Zelfs al is het inmiddels meer dan 30 jaar geleden en heb ik mijn verleden goed verwerkt, iets van die spanning kleeft nog aan Den Haag.

Uitwaaien bij Kijkduin

We gaan eerst met de hond naar het strand, wandelen en lunch met een kop koffie bij een strandtent. Het uitwaaien doet mij goed, het is de laatste tijd erg druk en een dagje strand is precies wat we nodig hebben. Het weer werkt zelfs mee en de hele dag schijnt de zon.

De ontmoeting met Carla Rus

De ontmoeting met Carla Rus is de kers op de taart. Van een afstand ben ik al enige tijd fan van haar, sinds ik haar filmpje op youtube zag en haar persoonlijke verhaal op ‘De pen als lotgenoot’ over haar ervaringen las. De spanning die ik onderweg voel over het ‘in Den Haag zijn’ slaat om naar een prettige spanning. Hoe zal de ontmoeting verlopen?

Carla verwacht ons al en staat te stralen. Ze kijkt echt naar mensen en benoemt wat ze ziet: ‘Wat mooi dat je oorbellen met je shirt matchen, dat kleurt ook mooi bij je ogen’. Ze neemt ons van top tot teen op en wij doen hetzelfde. Deze ontmoeting is lang in de maak geweest.

Carla Rus schreef het voorwoord

Ik benaderde Carla Rus ergens in januari om het voorwoord te schrijven voor mijn nieuwe boek dat op 26 juni gelanceerd wordt. Zij reageert enthousiast en vindt het zelfs een eer. In het gesprek blijkt dat zij net zo fan is van mij, als ik van haar.

Gelijkgestemde zielen

Carla is net als ik iemand die verbanden ziet tussen de dingen. Al snel zijn we geanimeerd in gesprek en vergeten we de tijd. Over de jeugdzorg, over seksueel misbruik, maar ook over de oorlog en hoe het vroeger was. Vooral het verhaal dat haar ouders ingrepen toen een kind in hun dorp misbruikt werd, maakt indruk.

Seksueel misbruik in vervlogen tijden

‘Mijn moeder had een slechte rug en daarom had zij een hulp in de huishouding in dienst. ’s Morgens kwam ze om een uur of negen en ’s middags om 3 uur ging ze weer naar huis. Het viel mijn moeder op dat ze bij de thee om 3 uur vaak zat te dralen. ‘Het lijkt wel alsof je niet naar huis wil’. In het gesprek dat volgde kwam het hoge woord er uit: Haar vader pleegde incest met haar. ‘Maar meidje, dan kun je niet naar huis hoor, niet totdat het daar weer veilig is.’ Het meisje bleef en de vader van Carla ging met de dokter en de dominee naar de betreffende vader. Aldaar bleek dat 7 van de 9 kinderen onder de man te lijden hadden gehad, de jongste twee (nog) niet. De man werd opgepakt en de vrouw werd opgevangen.’

‘Dat zorgvuldig kijken naar mensen, dat heeft ze van haar moeder,’ denk ik als ze dat vertelt.

Een zevenmijls stap (workshop symposium deel I)…

Monique Amber gaf samen met haar psychologe Margreet Krottje een workshop op het symposium ‘Wat wél werkt! Hulpverlening na seksueel misbruik’. Het werd een indrukwekkende dag voor zowel de deelnemers aan de workshop als voor Monique. Hieronder vind je deel 1 van haar verhaal over haar ervaringen.

Mijn psychologe, Margreet Krottje van Praktijk Tebéyo, had mij gevraagd of ik samen met haar de workshop wilde geven op het Symposium ‘Wat wel werkt! Hulpverlening na seksueel misbruik’, op zaterdag 1 november j.l. Natuurlijk wilde ik dat. Ik wil namelijk mijn stem terug. Ik wil taboe doorbreken. Ik wil mijn verhaal vertellen. Ik wil helen.

Speciaal om te doen!

Voor mij voelde het ook heel speciaal om dit samen met mijn psycholoog te mogen doen. Ze vroeg mij of ik het dan niet eng zou vinden. Natuurlijk wel. Verschrikkelijk eng zelfs. Maar, mijn angst mag mijn leven niet meer bepalen! En met mijn psychologe erbij is het heel veilig om zoiets te doen.

Bedenken hoe ik het wil

Ik ging thuis bedenken wat ik dan wilde. Dat had ik vrij snel duidelijk. Ik wilde voorlezen. Want, dat is voor mij nu de manier om te kunnen praten. Dus ben ik gaan schrijven. We spraken af dat ik bij de workshop ging voorlezen en Margreet zou daar dan op inspelen met vragen en met uitleg. Zo zouden de mensen dan een beeld krijgen van hoe de therapie bij Tebéyo werkt.

Niet oefenen, springen in het diepe

We zouden verder niks oefenen, zodat de mensen ook een zuiver beeld zouden krijgen. We wisten van te voren dan ook niet of het voorlezen zou gaan lukken. Of ik langzaam zou lezen, of op tempo. Of er angst zou komen, tranen en of ik zou gaan dissociëren.

De vrijdagavond ervoor sloeg de spanning toe:

‘Als je me nu vraagt hoe het gaat, zwijg ik. Want, dan kom je te dichtbij…
Alarm in mijn hoofd, een zware druk op mijn borst, buik strak gespannen, misselijk in mijn keel, tranen in mijn ogen! Oftewel, het is begonnen, de spanning voor het symposium morgen. Hopelijk val ik gauw in slaap, want de wekker gaat om 5.57 uur…’

Wakker liggen

Dit had ik op mijn facebook geschreven voordat ik ging slapen. Ik kan beter zeggen, voordat ik wakker ging liggen. Ik heb namelijk uiteindelijk maar een kleine twee uur geslapen. Dat ik mijn verhaal ging voorlezen, en daarmee mezelf ging laten zien, was namelijk nogal een stap voor mij. Een voor mij dierbaar persoon zou zeggen: Een stap met mijn zevenmijlslaarzen aan.

De grote dag vangt aan…

Zaterdagochtend (1 november 2014) om 10.00 uur moesten we er zijn, in Zutphen. Vanuit het Westen van het land betekent dit net iets meer dan twee uren rijden met de auto.
Ik kreeg nog een mailtje van mijn psychologe: “Red je het nog?   🙂 “
Ik antwoordde: “Amper geslapen as usual. Voel van alles overal. Verder afleiding van harde muziek nu in de auto… Tot straks”

Een lezing op het symposium

Het symposium werd in een school gehouden. Voordat het begon, liet Margreet mij het lokaal even zien waar wij de workshop zouden geven. Van te voren weten hoe de ruimte er uitziet geeft namelijk wat rust en veiligheid. De dag begon met een interessante lezing van Sietske Dijkstra. Een wijze vrouw die veel kan vertellen over seksueel misbruik en al jaren goed werk doet op dit gebied.

En toen was het tijd voor de eerste ronde workshops.

Met mijn hart in mijn keel volgde ik Margreet naar ons lokaal. Ik ging op mijn stoel zitten, links van Margreet. Tegenover ons twee rijen stoelen met ongeveer dertien personen. En links achterin op een tafeltje, zodat ze iets hoger zat en goed te zien was voor mij, een dierbaar persoon. Zij kwam erbij zitten, zodat ik een fijn en veilig gezicht had in het publiek, waar ik even rust kon vinden met mijn ogen.
Margreet ging onze workshop inleiden. En ik? Ik klampte me met mijn ogen aan haar vast. Dat is wat ik doe als ik bang ben. Om dan niet helemaal in dissociatie te verdwijnen, maak ik oogcontact. Margreet kwam naast mij zitten en ik begon met het voorlezen van mijn verhaal. Het eerste stuk was moeilijk, omdat dit over mijn opa ging. Ik kon redelijk lezen, maar het ging wel traag. Margreet vroeg hoe het met de mensen ging en checkte of ze dit aankonden en legde meteen iets uit over hoe geduld belangrijk is in dit werk.

Voorlezen zonder gevoel

Het meeste las ik voor zonder gevoel. De mensen merkten dan ook verschil, omdat ik dan duidelijker en meer op tempo ging lezen. Margreet legde hierover uit dat het dan goed lijkt te gaan, maar dat dit maar schijn is, omdat ik dan niet echt meer in contact ben met mijzelf. Steeds als ik een stuk gelezen had, nam Margreet de papieren even uit mijn handen, zodat deze weer even tot rust konden komen. Door angst verkrampen mijn handen namelijk.

Veilige ogen

Margreet checkte dan hoe het met mij ging. Als ik dissocieerde, moest ik even om me heen kijken, naar de mensen voor ons. Ik kon dan heel even oogcontact maken en achterin was daar dan het veilige gezicht. Zij maakte gebaren van steun en bemoediging en dat was fijn en troostend. Verder klampten mijn ogen zich dan gauw weer vast aan Margreet. Er was te veel angst om naar de mensen te kunnen blijven kijken.
Ondertussen vertelde Margreet over haar werkwijze a.d.h.v. mijn verhaal en wat de mensen aan mij konden zien. Margreet kreeg daarin van mij de ruimte om alles te mogen vertellen. Zoals waarom mijn handen verkrampt in elkaar vastzitten bij angst. Toen ze daar tijdens therapie een keer naar vroeg, kon ik uiteindelijk zeggen:”Dekens vast”. Zo voelt dat namelijk. Vroeger bij mijn opa hield ik de dekens vast. Nu doe ik dat als het ware nog steeds. Als ik mijn handen los zou houden, voelt dat heel open. En dat voelt heel onveilig en misselijkmakend.

Fysiek contact voor veiligheid en troost

Tijdens het lezen legde Margreet haar hand op mijn rug. Dat gaf veiligheid. Toen ik alles had voorgelezen, was er voor de mensen ruimte om vragen te stellen. Het lukte mij ook om antwoord te geven. Ik sloot de workshop af met mijn gedicht ‘Van overleven naar leven’.
Ik kreeg van iedereen heel veel complimenten. Dat vond ik heel bijzonder. Ik wist me er alleen geen raad mee. Ik voel me dan altijd heel klein worden, alsof ik het bijna niet geloven kan. Ik was heel moe en ik moest huilen. Gelukkig was er troost en mocht ik even wegkruipen in veilige armen.

Na de pauze nog een keer!

En toen was het pauze. Er was voor iedereen een goed verzorgde lunch. Maar, niet voor mij. Want, voor mij was deze workshop eigenlijk gewoon een pittige therapiesessie geweest. Mijn keel zat dicht. Gelukkig had iemand die mij kent aangeraden om witte boterhammen met pasta mee te nemen. Dat is zoet en is redelijk makkelijk weg te kauwen en door te slikken. We konden gelukkig heerlijk buiten zitten in de verwarmende zon. Ik was echt verschrikkelijk moe en meer aan het dissociëren dan aanwezig. Na de pauze was er de theatervoorstelling van de Powerwijven. Dit was echt heel goed. Zoals zij zich durven te laten zien, vind ik bewonderenswaardig. Er was voor mij ook veel herkenning. En confronterend was het moment dat er 16 stappen werden geteld naar het bed van de dader. De zaal werd toen ook stiller dan stil.

En toen was het tijd voor de tweede ronde workshops.

Daar waar ik er de eerste ronde nog redelijk bij kon blijven, lukte dat nu niet meer. Ik was veel aan het dissociëren. Maar, ook dat was goed om te laten zien. Ik moest maar kijken hoe ver ik zou komen met lezen. En als het niet meer lukte, zou Margreet het overnemen. Maar ja, dat is niet gebeurd. Want er is altijd nog datgene in mij dat het zelf wilt doen. Ik heb dan ook alles zelf voorgelezen. Op een gegeven moment gingen mijn handen en arm enorm zeer doen door de verkramping.
Ik kon alle vragen aan het einde zelf beantwoorden. Alleen was het steeds lastig. Want dan gaf ik antwoord en daarbij moet ik dan heel erg zoeken naar woorden. En dan was ik ondertussen de vraag al weer vergeten, waardoor ik niet wist of ik genoeg antwoord had gegeven.

Raken en geraakt worden

Één persoon heeft mij heel diep geraakt, omdat zij zelf heel erg werd geraakt door mijn verhaal. Ze zag aan mij waar ze zelf doorheen was gegaan. Ze huilde en daar was ik diep van onder de indruk.
De mensen hebben heel goed begrepen wat wij wilden overbrengen.

• Dat het belangrijk is dat je als hulpverlener menselijk bent.
• Dat je er gewoon moet zijn, zonder professionele afstand.
• Dat je geen etiketjes uit de DSM IV moet gaan plakken, maar dat je de cliënt moet zien. Je ziet geen ptss, je ziet iemands angst, pijn en verdriet.
• Dat uitleg geven belangrijk is en dat je troost biedt binnen de grenzen van de cliënt.
• Dat je als hulpverlener een voorbeeld bent voor je cliënt, waarin je laat zien hoe het leven werkt.

Later kreeg ik per mail twee reacties die ik hier graag wil delen:

‘Nogmaals heel hartelijk dank voor jouw openheid in kwetsbaarheid, wat getuigt van een enorme kracht.’

‘De angst, dissociatie, verkrampte handen. Ik was geraakt door de reactie van Margreet. De veiligheid die ze je probeerde te bieden, de rust en vooral het geduld.’

Het symposium werd afgesloten met een boekpresentatie en daarna de mogelijkheid om nog iets te drinken met elkaar. En toen was het voorbij.

Ik was volledig gesloopt na twee therapiesessies op één dag. En verder door alle andere indrukken van deze dag. Ik verging van de pijn in mijn rug en nek. Dat komt door de verkramping van angst.

Het was een zeer geslaagd symposium! Ik ben dankbaar dat ik de kans heb gekregen om mezelf te mogen laten zien, om mijn stem te hebben mogen laten horen en daarmee weer een beetje meer terug te mogen krijgen.

Binnenkort deel ik hier nog de tekst die ik tijdens de workshops heb voorgelezen. Mijn gedichtje komt ook nog.

En wat betreft het thema van dit symposium:
De Tebéyo methode van Margreet Krottje werkt!*

M.A

Monique Amber

*Tebéyo betekent: Ik zie je.