Samen helen toolkit voor partners

Stijn Schenk

Stijn Schenk heeft indertijd meegewerkt aan het boek ‘Partners in beeld’. Maar daar bleef het niet bij. Samen met Legien zet hij zich in voor betere ondersteuning voor partners en koppels die te maken hebben met de langetermijngevolgen van seksueel misbruik.

Project ‘Samen Helen’

Vanuit project “Samen Helen” heeft Stijn Schenk met Legien Warsosemito-Schenk een toolkit voor partnerondersteuning na seksueel geweld uitgebracht. Uit onderzoek blijkt dat partnerondersteuning van wezenlijke invloed is op een gezonde verwerking van seksueel geweld. Over hoe die ondersteuning door partners kan worden gegeven is helaas nog weinig praktische informatie beschikbaar. Project “Samen Helen” brengt daar nu eindelijk verandering in en stelt deze toolkit gratis digitaal beschikbaar via https://samen-helen.nl/toolkit/ 

De toolkit

In de toolkit wordt besproken wat seksueel geweld is, wat de impact ervan kan zijn op psychisch, sociaal-emotioneel en seksueel vlak en hoe overlevers daarmee kunnen omgaan. Ook biedt de toolkit informatie over wat je als partner moet weten en kunt doen voor jezelf en je geliefde.

Ervaringsdeskundigen

Stijn Schenk van project “Samen Helen”: “Vanuit onze eigen ervaring en uitgebreid onderzoek bespreken we hoe je in liefde en verbinding door moeilijke tijden heen kunt komen en waar je hulp en ondersteuning kunt vinden. Daarbij besteden we aandacht aan zowel hoofd en hart als aan handen, dus zowel aan kennis en begrip als aan handelingsperspectief.”

Samen helen logo

Over project Samen Helen

In 2021 zette Stijn Schenk samen met zijn partner Legien Warsosemito Schenk het project Samen Helen op. Op basis van hun eigen ervaring, wetenschappelijk onderzoek en diepgaande gesprekken met overlevers van seksueel geweld en organisaties uit de volle breedte van het slachtofferdomein ontwikkelt Samen Helen praktische hulpmiddelen. Hiermee biedt het project een waardevol handboek naar overlevers en hun directe omgeving om hen te ondersteunen in hun zoektocht naar herstel. Project Samen Helen wordt (financieel) gesteund door het Fonds Slachtofferhulp. Eerder publiceerde Samen Helen al de #metoogespreksetiquette.

Over Stijn en Legien

Legien durfde pas na 12 jaar in haar relatie met Stijn over haar trauma te praten. Niet alleen zij, maar ook hij had zich erg alleen gevoeld. Zij stopte het trauma weg, hij voelde dat hij haar niet echt kon bereiken. Ze bouwden een leven en een gezin op, maar toch klopte er iets niet. Alles viel op zijn plek toen Legien over haar trauma vertelde.

Samen verder zoeken

Een opluchting voor beiden, maar ook een start van een enorme zoektocht. Want hoe ga je daar alleen en samen mee om? Intimiteit werd beladen en dat is niet wenselijk in een relatie. Ze hebben hier zowel individueel als gezamenlijk hard aan gewerkt zodat hun relatie behouden en versterkt werd. De kennis en ervaring die Stijn en Legien hebben opgebouwd, delen ze graag met andere koppels om hen te ondersteunen in deze reis. Als #MeToo Coach en vertrouwenspersoon begeleidt Legien organisaties rond beleid en voorlichting over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Stijn Schenk is graphic educator en zet de kracht van beeld en woord in om maatschappelijke en persoonlijke kwesties begrijpelijk te maken.

Recensie: Van waanzin naar wijsheid van Iris van Zomeren

In het boek ‘Van waanzin naar wijsheid’ zet Iris van Zomeren helder uiteen hoe je langs een spirituele weg kunt helen van seksueel misbruik. Het boek beschrijft haar weg langs diverse therapeuten, de waarde van Satsangs en hoe een spiritueel bewustzijn haar helpt om de herinneringen aan haar jeugd vol misbruik te helen.

De ‘waanzin’ van DIS

Als haar herinneringen terugkomen, voelt zij zich als bezeten door de demonische beelden, die haar ernstig uit het lood brengen. Samen met haar man gaat ze op zoek naar de oorsprong van deze beelden. In haar zoektocht komt ze er al snel achter dat wat zij ervaart DIS genoemd wordt. De aanpak bij het centrum waar zij naar toegaat voor behandeling past echter totaal niet bij haar.

De kracht van sociaal netwerk

Wat mij vooral bijgebleven is uit het boek is hoe belangrijk het voor Iris is dat zij een stevig en betrokken sociaal netwerk heeft. Haar man, maar ook de regelmaat van de satsangs die zij bezoekt dragen veel bij aan haar vermogen om het verleden ook echt aan te kijken. Om er bij te blijven, ook als het moeilijk te verteren is. Dit sociale netwerk vormt de bedding die Iris de kracht en veiligheid geeft om af te dalen tot in de diepste, donkerste herinneringen.

Vele wegen naar heling

Het boek laat zien dat er vele wegen zijn die leiden tot heling, maar richt de aandacht er ook op dat zingeving, de spirituele of religieuze betekenis van wat je doormaakt, nadrukkelijk een onderdeel kan zijn van je heling. De weg naar wijsheid gaat dieper en verder dan alleen heling. Het herstelt de mens en neemt de volgende stap, naar het tot volle wasdom komen!

Voor wie is dit boek?

Het boek is een verademing voor mensen die wars zijn van het medisch/mechanistisch denkmodel. Toch wordt het niet zweverig, doordat er steeds weer de link gelegd wordt naar het dagelijks leven en hoe de lessen die Iris leert daarin doorwerken. Het is een hoopgevend boek dat duidelijk maakt dat ook als je hele heftige dingen hebt meegemaakt, je tot wijsheid en wasdom kunt komen.

Minpunten van het boek

  • Ik vond het wat lastig dat er in de tekst met enige regelmaat verwezen wordt naar de toekomst: ‘Wat ik toen nog niet wist …’ of ‘Later zou ik ontdekken dat …’. Dit haalt mij uit het verhaal.
  • Ik vond het bij tijden wat uitgebreid op zaken ingaan.

Pluspunten van het boek

  • Helder verhaal over DIS, goede keuze om de kennismaking te beperken tot een aantal ‘alters’ en niet te streven naar volledigheid.
  • Hoopgevend verhaal over diepe traumas
  • Aandacht voor het langetermijn perspectief, transgenerationele overdracht.
  • Aandacht voor de zoektocht naar passende hulpverlening
  • Goede, doorleefde uitleg over hoe diverse therapieën werken

Van waanzin naar wijsheid

Het boek ‘Van waanzin tot wijsheid’ kun je aanschaffen door op het plaatje te klikken. Het kost € 21,50.

Van waanzin naar wijsheid

 

 

Veiligheid vs. gevoel van veiligheid

Voor de veiligheid

Het noemen van het thema ‘veiligheid’ roept onmiddellijk een gevoel van onveiligheid op. Als je voor je eigen veiligheid kiest, dan betekent dat doorgaans dat je sloten op je deuren doet, zowel in je huis, je auto, maar ook je hoofd en hart. Voor de veiligheid. Maar wat is veiligheid en welke plaats heeft het in de therapeutische praktijk?

Wat is veiligheid werkelijk?

Veiligheid kun je niet definiëren zonder het ook te hebben over onveiligheid. Het wordt gekenmerkt door een afwezigheid van dreiging. In die zin zijn er vooral negatieve symptomen. De afwezigheid van potentiële oorzaken van een gevaarlijke situatie of de mate van aanwezigheid van beschermende maatregelen tegen deze potentiële oorzaken.

Veiligheid en de therapeut

In de therapeutische praktijk spreekt men van een ‘veilige situatie’. Dit zijn omstandigheden waarin de klant kan oefenen met nieuw gedrag. Waarbij alles bespreekbaar is en idealiter de therapeut een spiegel is die de klant zonder oordeel tegemoet treedt. Een veilige situatie is nodig om de inwendige onveiligheid die een klant voelt te kunnen bespreken.

Reële dreiging en veiligheid

Niet iedereen die hulp zoekt, heeft veiligheid in de thuissituatie. Soms zelfs verre van dat! Een klant die in een onveilige situatie verkeert weerbaarder maken, kan onbedoelde risico’s opleveren. Het is dan ook verstandig om altijd op zijn minst een inschatting te maken van de veiligheid van de klant in de thuissituatie.

Wat als het niet veilig voelt

Een veilige situatie hebben, betekent nog niet dat de klant zich ook veilig voelt. Sterker nog: het werk van de therapie veronderstelt dat de klant zich ook zal begeven op het terrein waar het onveilig voelt. Waar de therapeut wellicht geneigd is om ervan uit te gaan dat het veilig is voor de klant, is dat zeker niet vanzelfsprekend. Het is geen gemakkelijke opgave om naar je diepste angsten te gaan kijken.

Veiligheid vs. gevoel van veiligheid

Om een reëel beeld te krijgen van de veiligheid van de klant is spontane zelfrapportage niet altijd een goede graadmeter. Wanneer de klant geweld gewend is, kan deze zich veilig voelen in een onveilige situatie. Het gevoel van onveiligheid kan zelfs groter zijn in een nieuwe situatie (nieuw is eng). Het is dus zeker handig om dit goed uit te vragen, op basis van concrete feitenvragen.

Een reële inschatting van veiligheid

Een manier om een inschatting te maken is om de klant een paar vragen te stellen. Een paar voorbeelden zijn:

Als je de laatste week neemt:

  • Hoeveel keer ben je dan geslagen/gekrabd/geschopt?
  • Hoe vaak ben je vernederd?
  • Hoe vaak ben je aangerand of verkracht?
  • Was er deze week dreiging?

Wanneer je jouw klant al een beetje kent, weet je vast welke van deze vragen van belang zijn om te stellen en/of heb je andere vragen die concreet te beantwoorden zijn.

Werken aan veiligheid? Of aan een gevoel van veiligheid?

Als het antwoord op bovenstaande vragen nul is, dan ben je de laatste week veilig geweest. Is het antwoord 1 of meer, dan verkeert je klant reëel in een onveilige situatie. Als dit een typische week voor je is, moet je klant niet aan je gevoel van veiligheid werken, maar aan het creëren van een veilige situatie. Dat is een heel andere hulpvraag.

Aan trauma werken in een onveilige situatie?

Kun je werken aan trauma als de klant nog in een onveilige situatie is, of is dat contra-productief? Het antwoord hierop is niet eenduidig. In sommige situaties is het zelfs noodzakelijk om aan de traumagerelateerde klachten te werken, ondanks dat de situatie verre van optimaal is. Soms is het gewoon niet haalbaar om eerst veilige situatie te creëren. Het is dan wel extra belangrijk om aan verwachtingenmanagement te doen. ‘We kunnen je helpen leren om jezelf een beetje beter staande te houden’ is dan een min of meer realistische verwachting.

Levenswiel voor kinderen

Bij Ivonne Meeuwsen heb ik de basisopleiding “Hulp bieden na seksueel misbruik” gevolgd. Een mooie aanvulling op mijn werkervaringen en overige (bij)scholing die ik heb gevolgd. Hieronder vinden jullie mijn ‘eindwerkstuk’. Ik heb het Levenswiel uit de training aangepast voor het werken met mijn eigen doelgroep: kinderen. Het levenswiel en hoe dit toe te passen na seksueel misbruik, wordt nader uitgelegd in het boek ‘De impact van incest op alle levensgebieden‘ van Mariël Groenen.

Wie ik ben en wat ik doe

Ik ben Inge Smit en heb een pedagogische achtergrond en daarnaast heb ik de Post hbo –opleiding seksuologie gevolgd. Ik heb mijn eigen praktijk, Praatjes enzo. Ik geef seksuele voorlichting en begeleiding aan kinderen, jongeren en mensen met een verstandelijke beperking. De meest kwetsbare groepen als het om seksueel misbruik gaat.

Goede voorlichting is mijn inziens de basis voor het aangaan van prettige en veilige relaties en seks en kan ongewenste ervaringen helpen voorkomen. Daarvoor is het ook nodig om taboes te doorbreken door seksualiteit en seksueel misbruik makkelijker te bespreken.

Het levenswiel als instrument

Tijdens de opleiding van Ivonne vertelde zij o.a. over het levenswiel. Door het bespreken van het levenswiel kan je de effecten van het seksueel misbruik beter in beeld brengen. Omdat het voor mijn doelgroepen belangrijk is om beeldend te werken, is dit voor mij een mooie methode om toe te passen. Het levenswiel zoals Ivonne dit aanbiedt, sluit echter niet voldoende aan bij mijn doelgroepen. Daarom heb ik deze aangepast voor kinderen en wat actiever gemaakt.

Aangepaste levensgebieden

Allereerst heb ik gekeken naar de levenswiel gebieden en deze aangepast voor kinderen. Ik kom uit op de volgende 8 gebieden:

* Gezin, ouders, familie
* Vrienden/vriendinnen
* Hoe voel je je in je hoofd
* School
* Vrije tijd
* Je lijf
* Hoe kijk je naar jezelf
* Toekomst

Laat het kind een cijfer geven

Per gebied mag een kind het gebied een cijfer geven. Dit cijfer kan het kind kiezen door op een cijfer 0- 10 in de ruimte te gaan staan. Ik geef het kind de regie door hem/haar te laten bepalen in welke volgorde de gebieden besproken worden. Dit kan eventueel ook door lootjes te trekken, wat het nog extra speels maakt.

Drie vragen

Bij het inkleuren van het wiel bespreek ik per gebied de volgende vragen:

  1. Welk cijfer geef je dit gebied van de periode voor het misbruik? (als hier sprake van is)
  2. Welk cijfer geef je dit gebied nu?
  3. Waar zit hem dat in?

Waar heeft het kind het meeste last van?

Als alle gebieden zijn ingevuld, heb je een overzicht van waar het kind het meeste last van ervaart. Dit zou je als eerste kunnen bespreken, maar mijn voorkeur is om dit aan het kind zelf over te laten. Welk gebied wil je als eerste aanpakken. Wat is nodig om het wiel beter te laten draaien/rijden? Daarmee ga je vervolgens met verdiepende vragen aan de slag.

Verdiepende vragen

Enkele eerste vragen zijn:

  • Wat is er nodig om je op dit gebied beter te voelen?
  • Welk cijfer wordt het dan?
  • Naar welk cijfer wil je toe?

Per gebied kun je dan gaan doorvragen. Ik geef hieronder enkele voorbeeld vragen per levensgebied. Uiteraard stem ik deze af op leeftijd en niveau. Eventueel kun je de gebieden nog verduidelijken met plaatje of pictogrammen.

Gezin, ouders, familie

  • Met wie kan je erover praten?
  • Zijn er gelovers en niet gelovers?
  • Hoe veilig voel je je thuis?
  • Hoe komt dat?

Vrienden/vriendinnen

  • Weten je vrienden/vriendinnen van het misbruik?
  • Hoe is het om een geheim te hebben?
  • Kunnen vrienden/vriendinnen aan je zien of merken wat er gebeurd is?
  • Zou je willen dat zij ervan zouden weten?

Hoe voel je je in je hoofd

  • Hoe vaak denk je nog aan het misbruik?
  • Droom je er nog over?
  • Moeite met concentratie?

School

  • Hoe gaat het op school?
  • Is er een juf/meester/mentor op de hoogte?
  • Hoe zou het zijn als iemand van school weet wat er gebeurd is?

Vrije tijd

  • Zijn er veranderingen?
  • Beleef je er nog evenveel plezier aan?

Je lijf

  • Heb je lichamelijke klachten?
  • Hoe kijk je nu naar je lijf?
  • Voel je je vies?

Hoe kijk je naar jezelf

  • Is er sprake van schuld of schaamte gevoelens?

Geef psycho-educatie!

Toekomst

  • Hoe zag jouw toekomst er eerst uit?
  • Wat is daarin veranderd?
  • Hoe kijk je naar relaties en seksualiteit in de toekomst?

Evaluatie met het levenswiel

Van tijd tot tijd kun je nog eens naar het levenswiel teruggrijpen en kijken of het daadwerkelijk beter is geworden.

  • Geeft het kind nog hetzelfde cijfer?
  • Worden er andere dingen belangrijker?

Met het levenwiel heb jij, maar belangrijker nog, heeft het kind overzicht en weet het waar jullie mee bezig zijn.

Meer weten over Inge Smit en hoe zij werkt? Kijk op haar pagina.

Onderzoek ‘Plegerkenmerken van seksueel kindermisbruik’

Onderzoek naar plegers

Met toestemming van de auteurs publiceer ik hier het onderzoek ‘Plegerkenmerken van seksueel kindermisbruik in de sport vanuit slachtofferperspectief’ van Vertommen e.a.

De moeilijkheid bij onderzoek naar plegerkenmerken

Onderzoek naar plegers is moeilijk uitvoerbaar, omdat er in feite alleen bekende plegers geïnterviewd kunnen worden. Dit is doorgaans de veroordeelde zedencrimineel. Deze groep is niet representatief voor de gehele groep plegers, omdat met name de incestpleger hierin ondervertegenwoordigd is (Bij incest wordt door loyaliteitsverstrengelingen nog minder vaak aangifte gedaan).

Plegerkenmerken vanuit slachtofferperspectief

Het is een verfrissende benadering om plegerkenmerken te onderzoeken door er slachtoffers naar te vragen en dat is wat dit onderzoek heeft gedaan. Dit onderzoek beperkt zich daarnaast tot plegers binnen de sportwereld. Het beeld wat daaruit ontstaat is dan ook niet op alle plegers toe te passen. Meer onderzoek zou nodig zijn voor een bredere groep plegers.

Cijfermatige resultaten

Het onderzoek vergelijkt prevalentiecijfers van het onderzoek met de prevalentie in de berichtgeving over seksueel misbruik in de media. Daaruit blijkt dat de media vooral focussed op mannelijke plegers, coaches en trainers, terwijl in werkelijkheid maar liefst 45% van het misbruik door medesporters wordt gepleegd. Ook heeft de media het alleen maar over mannen, terwijl 24% van de slachtoffers (ook) vrouwelijke plegers melden.

Het kwalitatieve onderzoek

Doordat het verdere kwalitatieve onderzoek slachtoffers die ten tijde van het misbruik 16+ waren uitsloot, zijn alle acht slachtoffers die hieraan deelnamen misbruikt door een trainer. (Onduidelijk is of dit betekent dat jongere slachtoffers vaker door trainers/autoriteiten worden misbruikt.) Verder gaat het in alle gevallen om slachtoffers van meerjarig seksueel misbruik.

Het beeld van plegerkenmerken vanuit het slachtoffer gezien

Het algemeen beeld dat over plegers ontstaat vanuit dit onderzoek, ziet er als volgt uit. Uiteraard is meer onderzoek noodzakelijk en dit is slechts mijn selectie uit het onderzoek.

De kenmerken die meerdere slachtoffers noemen zijn:
  • Nood aan controle en bevestiging
  • Aanzien binnen de sport
  • Nauwelijks leven buiten de sport
Naast persoonlijkheidskenmerken komen ook kenmerken van de interactie naar voren:
  • Contact zoeken buiten de sport om
  • Machtsmisbruik
  • Afzondering/isolatie van het slachtoffer
  • Bestraffing, bedreiging en chantage
Kenmerken van de omgeving:
  • Blind vertrouwen in de trainer
  • Meerdere slachtoffers (zes van de acht)

Het hele onderzoek is zeker de moeite waard om te lezen. Met permissie deel ik het dan ook hier: Plegerkenmerken van seksueel misbruik in de sport vanuit slachtofferperspectief

Wat leren we hieruit?

Wanneer het gaat om misbruik te voorkomen, dan denk ik dat het belangrijk is om de focus te verleggen van het ‘kinderen weerbaar maken’. Het leeftijdsverschil alleen al maakt dat dit onbegonnen werk is. In plaats daarvan kunnen we aan omgevingsfactor één, blind vertrouwen, zeker iets doen. Met #metoo in het achterhoofd en de uitkomsten van commissie De Vries (1 op de 8 sporters heeft te maken met seksueel misbruik) is het naïef om een coach of trainer blind te vertrouwen.

Pas op voor te grote ego’s

Als het gaat om machtsmisbruik: dit laat zich veelal ook zien in andere gedragingen van plegers, niet slechts in het seksueel misbruik gedeelte van hun activiteiten. De grootste egos uit de sportwereld, de mensen die zich met grote geldingsdrang moeten bewijzen, die zich onaantastbaar wanen … hebben in elk geval één van de plegerkenmerken. Ik heb het al eerder gezegd: een beetje paranoïa is misschien zo gek nog niet.

Het nog niet vertelde verhaal over seksueel misbruik

Hieronder vind je een blog van Marcel Kerkhofs met daarin zijn gedachten over waar we staan in relatie tot het bredere verhaal van seksueel misbruik. Marcel Kerkhofs is ervaringsdeskundige en had een tijdlang een praktijk onder de naam ‘Crafting people’.

Het nog niet vertelde verhaal over seksueel misbruik

De laatste jaren is er een golf van verhalen en bewegingen om misbruik onder de aandacht te brengen. Enerzijds voor de (h)erkenning van talloze slachtoffers en anderzijds om de bewustwording te vergroten. Ook mijn verhaal is inmiddels verteld en opgenomen in het boek ‘Anonieme Helden van seksueel misbruik‘.

Er zijn talloze persoonlijke verhalen in de omloop omtrent seksueel misbruik, maar wat een zwaar onderbelicht aspect is, naar mijn idee, is de gebrekkige en structureel falende hulpverlening, die voortkomt uit de onkunde van de meeste hulpverleners en het ongemak vanuit de samenleving om dit ‘ongemak’ en de omvang ervan werkelijk onder ogen te zien.

Een pandemie van seksueel misbruik

Als er in Nederland (en de wereld) al sprake is van een pandemie dan zou het die zijn van seksueel misbruik. Met 1/3 vrouwen en 1/6 mannen komen we in Nederland in totaal uit op een dikke 4.000.000 slachtoffers. En in het kielzog daarvan kan je zelf uitrekenen over hoeveel daders we het dan hebben. Ik heb hier geen cijfers van, maar meer dan 100.000 lijkt me een conservatieve schatting. Hierbij dient te worden aangetekend dat ongeheelde slachtoffers vaak daders worden en omgekeerd vanuit onbewuste of semi-bewuste trauma-herenscenering. Denk hierbij aan soldaten die met alle geweld na de oorlog terugwillen naar het slagveld (slachtveld?).

In elke straat, op elk plein

Laat de getallen maar es op je inwerken. In elke straat leven dus in ieder geval slachtoffers en hoogstwaarschijnlijk ook daders. Dit is voor veel mensen een zeer ongemakkelijke gedachte en dus wordt het probleem nog steeds gebagatelliseerd of (weliswaar goedbedoeld) geindividualiseerd door de talloze persoonlijke verhalen die de laatste tijd naar boven komen.

Waar blijft de goede hulpverlening?

Maar de vraag is, levert dit genoeg bewustzijn op voor een betere hulpverlening? Over preventie nog maar niet gesproken. Je kunt een pandemie niet individueel niveau oplossen.

Een wereld te winnen

Als ervaringsdeskundige therapeut merk ik dat er nog een wereld te winnen valt. Het sociale ongemak moet er vanaf, er moet over gesproken worden. Seksueel misbruik komt zo vaak voor dat je het, als je puur op op de cijfers afgaat, normaal zou kunnen noemen.

Niet normaal maken wat niet normaal is

Sommigen proberen seks met kinderen te normaliseren. Iets wat seksueel misbruik alleen maar in de hand werkt. De discussies over pedofilie en wat is toegestaan en wat niet, duiken telkens weer op. Maar niets van dit alles is normaal te noemen; ook niet als het zo vaak voorkomt. De schade bij seks met een kind is zonder uitzondering overwéldigend groot en zonder therapie, in de meeste gevallen levenslang funest voor het slachtoffer en zijn (of haar) omgeving. Dit heb in inmiddels helaas talloze malen zelf waargenomen.

Onbedoelde hertraumatisering door buitenstaanders

Buitenstaanders, waar ik ook professionele hulpverleners mee bedoel, die zelf geen ervaring hiermee hebben, snappen niet wat nu eigenlijk de schade is én hoe groot de gevolgen. Vaak is er sprake van hertraumatisering vanuit goedbedoelde hulp en is er op een gegeven moment zowel bij het slachtoffer als de hulpverlener niet meer duidelijk wat nu nog oorzaak is en wat gevolg. Elk trauma lijkt op elk opnieuw opgedaan trauma in te werken.

Hulp die beschadigt

Zo werk ik momenteel met een cliënt die 5 diagnoses heeft volgens de DSM 5. Bij deze persoon is het grootste trauma wat momenteel speelt, het opgesloten worden in een isoleercel gedurende twee weken. Je zou ook als je geen trauma had hier een trauma aan oplopen, maar bovenop het seksueel misbruik uit de jeugd is dit niet te verdedigen.

Bizarre uitwassen vanuit onkunde

Vanuit onkunde en ongemak gebeuren er de meest bizarre dingen. Momenteel heb ik iemand in begeleiding die psychologie studeert en die inmiddels 3 psychologen versleten heeft voordat ze bij mij kwam. Want “bij die anderen moest ik eerst over mijn gezinssituatie vertellen”. Met andere woorden, men is bang of te ongemakkelijk om echt aan te horen wat er is gebeurd en mikt op ‘stabilisatie’. Vaak komt dit in de vorm van medicatie wat feitelijk gezien neerkomt op verdoving. In de meest extreme gevallen kan dit wellicht een tijdelijke oplossing bieden; in alle andere gevallen is het juist uitstel van de oplossing en verlenging van het lijden.

Zijn dit geen extreme voorbeelden?

Dit zijn geenszins uitzonderingen bij mij in de praktijk. Het lijkt eerder de norm te zijn dat mensen die bij mij aankloppen een uitgebreide geschiedenis hebben van hulpverlening die in het beste geval niet werkt en in het ergste geval beschadigend en hertraumatiserend is. Dit zijn maar twee voorbeelden, maar bij mij in mijn praktijk is dit helaas ‘normaal’.

Structureel gaat het vaker fout dan goed

Het nog niet vertelde verhaal, is dat er wel meer aandacht is voor de verhalen, maar dat er structureel nog steeds veel meer fout gaat dan goed. De hulpverlening lijkt niet het verschil te snappen tussen de ‘daad’ en de gevolgen. Vaak denkt men dat het een ‘seksueel’ probleem is; maar de gevolgen en de schade op psychisch, psychosomatisch en sociaal niveau zijn nog veel groter.

De schade is veel breder dan de seksualiteit

Zonder seks of met problematische seks leven, is wel een amputatie te noemen. Ik onderschat dan ook niet de seksuele problemen, maar mijn cliënten, voor 80% mannen en 20% vrouwen, hebben bijna allemaal moeite om normaal te functioneren. Zij ondervinden problemen met het aangeven van hun grenzen en deze überhaupt te voelen. Ze lopen vast in werk, in relaties en komen met zichzelf in de knoop.

Twintig tot dertig jaar van oplopende schade

Vaak duurt het zo’n 20-30 jaar voordat het trauma weer naar boven komt en in die 20-30 jaar enorm veel schade veroorzaakt aan de persoon en zijn/haar omgeving. De economische schade is navenant. Velen zitten in de bijstand en/of zijn arbeidsongeschikt verklaard en hebben torenhoge ziektekosten vanwege allerlei ‘onverklaarbare’ klachten die voor mij zonneklaar zijn. Dat betekent overigens niet dat ik ze weg kan toveren…

Bij mannen is de schade nog groter

Overigens lijkt het erop dat de schade bij mannen nóg groter is bij vrouwen. Dit komt waarschijnlijk omdat er nog meer schaamte op seksueel misbruik zit bij mannen en dat mannen meer geneigd zijn hun gevoelens weg te drukken, waardoor er nog meer psychische en psychosomatische klachten optreden.

Educatie over het hele verhaal

Al met al is er nog werk aan de winkel. Heel veel. We komen er niet met alleen het vertellen van nieuwe verhalen. We hebben educatie nodig van hulpverleners, kinderen, ouders, zorgverleners … en ja wie niet eigenlijk? Want ondanks alle verhalen en #metoo’s, #mentoo’s en #kidstoo’s lijkt het er niet bepaald op dat het aantal slachtoffers vermindert. Dát is waar ik uiteindelijk naar toe wil, zodat ik geen ‘werk’ (zo ervaar ik het uiteraard niet) meer heb.

Het niet vertelde verhaal …

Het niet vertelde verhaal is dus eigenlijk een verhaal wat nog geen happy-end of enige vorm van closure heeft. De eerste horde is genomen, langzaam maar zeker komen de verhalen los en mag seksueel misbruik gehoord worden. Een beetje in elk geval. Na de tsunami van verhalen is het tijd om de sloophamer die seksueel misbruik is onder ogen te zien. We zijn eigenlijk nog maar bij hoofdstuk één is aanbeland.

Meer lezen van Marcel Kerkhofs, lees hier

Mijn schaduw in het licht – Mariël Groenen

‘Mijn schaduw in het licht’ is een foto-expositie en boek om seksueel misbruik bespreekbaar te maken. Het is een initiatief van Mariël Groenen.

Onder de titel ‘Mijn schaduw in het licht’ organiseer ik een foto-expositie en heb ik een boek gemaakt. De foto’s brengen in beeld wat niet in woorden is uit te drukken. De leidraad is mijn verhaal over de gevolgen van het misbruik door mijn vader en hoe ik mijn verleden verwerkt heb.

Mariël Groenen heeft in 2018 haar eerste boek uitgegeven: ‘De impact van incest op alle levensgebieden’. Begin dit jaar begint bij haar het schrijversbloed weer te kriebelen. ‘Ik wil schrijven over dissociatie en over overlevingsmechanismen. Ik loop ertegen aan dat het een ingewikkeld onderwerp is.’
Dan herinnert zij zich dat ze een jaar eerder een aanbod kreeg van een fotograaf, Jan Stege, om haar verhaal met foto’s vast te leggen. Ze neemt contact met hem op. Het is het begin van een heel avontuur.

Mijn schaduw in het licht van Mariël Groenen

Het verhaal van het ontstaan van het nieuwe boek van Mariël Groenen in haar eigen woorden:

Voorbereiding

In juli bespreek ik met Jan Stege vooral wat ik over wil brengen met de foto’s en welke beelden daarbij passen. Zoals altijd is een goede voorbereiding het halve werk en we steken veel tijd in het samenbrengen van woorden en beelden. Dat het ingewikkeld is, merken we tijdens het afstemmen. Het doel hebben we alvast voor ogen: een foto-expositie én een boek. Eind augustus spreken we af dat we klaar willen zijn om te exposeren tijdens de landelijke week tegen kindermishandeling van 16 tot en met 22 november 2020.

Stroomversnelling

Het project komt in een stroomversnelling. Terwijl Jan Stege start met fotoshoots met modellen, ga ik aan de slag met financiering via subsidies, crowdfunding en communicatie. Het is een intensief proces, het vraagt van me om voor mezelf te staan. Dit blijft gedurende het hele proces een aandachtspunt. Blijven delen, mezelf laten zien, doorzetten als het niet gemakkelijk gaat en daarbij omgaan met de onzekerheid van de steeds veranderende coronamaatregelen.

Fotoshoots en voor mezelf staan

Mijn fotoshoots zijn er ook nog. Bij de voorbesprekingen vind ik vooral zwart-wit foto’s en naakt mooi. Het geeft een bepaalde rauwheid en kwetsbaarheid tegelijk. Pas later realiseer ik me wat dat betekent: naaktfoto’s! Hoewel het echt integere foto’s zijn, moet ik wel even slikken bij de eerste shoot. Naakt voor de camera is confronterend en spannend. Bij de volgende shoots wordt het gemakkelijker en ga ik de shoots leuk vinden. Het wordt meer dan een middel om een doel te bereiken. De foto’s maken dat ik me anders ga voelen over mijn lichaam: meer acceptatie, het wordt meer van mij.

De foto’s zijn leidend

Het schrijven voor het boek verloopt vlot. De foto’s zijn leidend, de tekst is ondersteunend. Het boek vordert snel en wordt steeds completer. Als de vormgever ermee aan de slag is geweest, ben ik verbaasd: wat is het mooi geworden. Na de reacties van de proeflezers, kan ik helemaal opgelucht adem halen: het is goed, het raakt, de boodschap komt over.

Ik kan alle steun gebruiken

Ondertussen blijft er onzekerheid. Hoe gaat het met de financiën, kan de expositie plaatsvinden? Het duurt tot op vandaag. Toch ga ik door. Met het vertrouwen in mijn project en dat het goed komt. Ik kan alles steun nog steeds gebruiken. Wil jij mij helpen? Een bijdrage met of zonder tegenprestatie via crowdfunding, het boek ‘Mijn schaduw in het licht’ bestellen via de voorverkoop en/of mijn project delen met anderen.

Meer informatie

Via wavecoaching.nl kun je meer informatie vinden over het project en over de foto-expositie. Als deze door kan gaan volgens planning, is het van 14 tot en met 17 november in ontmoetingscentrum De Buitengaander te Westerhoven. Bezoek aan de expositie is gratis, alleen aanmelding is nodig vanwege de maatregelen.

Mariël Groenen
info@wavecoaching.nl

Het boek is direct te bestellen bij Mariël Groenen of via Bol.com

Mariël Groenen biedt ook wandelcoaching aan in Riethoven.

Schrijftherapie na seksueel misbruik. Werkboek

Therapie in Corona-tijd

Schrijftherapie werkboek

Schrijftherapie is een van de laagdrempeligste manieren om aan traumatherapie te beginnen. Het boek geeft je handvatten en houvast.

Vanwege de Coronamaatregelen zitten veel mensen nu gedwongen thuis. Voor sommigen een periode van rust en reflectie, voor anderen een zware tijd, met weinig toegang tot therapie, ondersteuning en met weinig sociale contacten.

Zelfwerkzaamheid kan helpen

Voor slachtoffers van seksueel misbruik kan het stilvallen van therapie desastreus zijn. Ik bedacht al vrij snel dat er een soort alternatief hulpaanbod zou moeten komen om te voorkomen dat mensen in problemen kwamen. Reden voor ons om al op 3 april het Corona Crisis Hulpaanbod online te zetten.

Nu de Corona maatregelen langer duren

Noodhulp is één ding, maar nu de maatregelen inmiddels al meer dan twee maanden duren, wordt het ook tijd om de bakens te verzetten. Voor iedereen die midden in de traumaverwerking zit, is elke dag dat het langer duurt een nachtmerrie. Daarom heb ik versneld mijn schrijftherapie werkboek uitgebracht. Hopelijk draagt dit er toe bij dat mensen ondanks de maatregelen toch kunnen doorgaan met helen.

Het werkboek

Het werkboek biedt schrijfopdrachten en reflectiemomenten. Het daagt je uit om je verhaal op papier te zetten en om jezelf stapsgewijs de held van je eigen verhaal te maken. Het biedt houvast en handvatten zodat slachtoffers zelfstandig aan de slag kunnen, eventueel met ondersteuning van een schrijftherapeut.

Handleiding en opleiding

Schrijftherapeut ben je niet zomaar. Natuurlijk breng je jouw eigen therapeutschap mee als je met tekst gaat werken, maar daarnaast zijn er voor therapeuten specifieke vaardigheden nodig om met behulp van tekst de diepte in te gaan. Daarvoor zal ik een handleiding schrijven en een opleiding organiseren. Deze laten nog wel even op zich wachten, maar mocht je interesse hebben, geef dat nu alvast aan, dan houd ik je op de hoogte.

 Het werkboek is inmiddels te koop

Het werkboek is te koop middels betaling via targetpay

Recensie: ‘Durven kijken’ van Maaike Bloemsma

Durven kijken …

Durven kijken vertelt het verhaal van Maaike Bloemsma, die als peuter seksueel misbruikt wordt door iemand die zij vertrouwde. Ze wordt door hem jarenlang geprostitueerd. Als klein meisje krijgt ze van hem banaantjes. Ze heeft eerst geen idee wat er gebeurt. Het doet pijn en het is niet leuk, maar ‘het hoort erbij’ lijkt het. Pas later, als door omstandigheden de herinneringen terugkomen en wanneer ze durft te kijken, kan ze woorden en beelden geven aan wat er is gebeurd.

Het boek vertelt haar proces

Tijdens haar opleidingsjaar Verlieskunde komen de herinneringen terug en gaat Maaike langzaam maar zeker de confrontatie aan met haar traumatische herinneringen. Het boek is rijk geïllustreerd met eigen werk, vol voorbeelden van hoe zij haar proces aangaat door middel van creatieve therapie.

De kracht van het boek

Het boek beschrijft op indringende en persoonlijke wijze de oefeningen uit de creatieve therapie waarmee zij zich langzaam door haar trauma worstelde. Voor mensen die overwegen om met creatieve therapie aan de slag te gaan, biedt het een inkijkje in hoe dat werkt.

Indringend geschreven

Een triggerwaarschuwing is op zijn plaats. Het boek is indringen geschreven en schuwt niet om te benoemen wat er gebeurt. Toch blijft het oké om te lezen omdat ze vooral vanuit haar eigen, kinderlijke, beleving schrijft. Ze is bij het schrijven dicht bij zichzelf gebleven en door het schrijven ook dichter bij zichzelf gekomen.

Voor wie geschikt?

Overweeg je creatieve therapie en wil je weten hoe dat werkt? Dan is dit boek zeker een goede informatiebron. Het boek is daarnaast een oproep aan iedereen die nog aan het begin van zijn of haar heelwordingsproces is: Zoek hulp! Ga het aan! Want helen kan en je leven wordt daar zoveel rijker en aangenamer van.

Waar te koop?

Het boek is te koop via Maaike’s eigen website. Het is een dun boekje (dunner dan het er uit ziet op de foto) maar het is mooi uitgevoerd, hardcover en rijk geïllustreerd.

Maaike’s website

We geven ons leven uit handen – Blog Mariël Groenen

Mariël Groenen, Wandelcoaching, Riethoven

We geven ons leven uit handen!

Ik lees in de Volkskrant: “Hilly’s therapeut ging twintig jaar lang te ver, voor het haar lukte er iets aan te doen”. Met toenemende verbijstering lees ik over het grensoverschrijdende gedrag van een therapeut bij zijn cliënte. Twintig jaar lang! De therapeut is een internationaal erkend expert op het gebied van traumatherapie, heeft boeken geschreven, geeft lezingen etc. Twintig jaar belast hij zijn cliënt met zijn eigen problemen.

Verstrikking

Het bericht raakt me. Hoe zit het met macht, met eigen regie, met eigen verantwoordelijkheid? Hoe kan een therapeut zo verstrikt raken en niet de verantwoordelijkheid nemen om de therapie te beëindigen, om de cliënt door te verwijzen? Hoe kan hij zichzelf nog serieus nemen bij de boeken die hij schrijft, de lezingen die hij geeft? Vragen tollen door mijn hoofd.
Tegelijkertijd vraag ik me ook af hoe de cliënt blijft vasthouden aan deze therapeut. Ook zij is verstrikt in haarzelf, in de relatie tussen therapeut en cliënt. Hoe blijft zij hem geloven als hij zegt dat het goed komt? Vragen, vragen, vragen.

Zelfreflectie is essentieel

Nu ken ik beide zijden van de ‘tafel’. Ik weet hoe het is om mensen met trauma te begeleiden én om zelf begeleid te worden. Eigen regie van de cliënt is belangrijk. De cliënt bepaalt het tempo en zijn of haar grenzen. De therapeut luistert en ondersteunt, begeleidt. Zelfreflectie is essentieel, zowel voor de therapeut als voor de cliënt. De therapeut reflecteert op eigen handelen en (h)erkent zijn grenzen. Als de therapeut uit het krantenartikel dat had gedaan, was hij aan de slag gegaan om zijn eigen trauma op te lossen zodat hij zijn cliënt daar niet mee hoefde te belasten.

We geven ons leven uit handen

Het krantenartikel en vele andere verhalen die de laatste tijd naar buiten komen vanuit de GGZ, en die ik ook hoor van mijn cliënten, zetten me flink aan het denken en voelen. Wat is er aan de hand? Ik kom tot de volgende conclusie: we geven ons leven uit handen!

Aangeleerde afhankelijkheid

Als kind zijn we afhankelijk van volwassenen, in de eerste plaats van onze ouders. We kunnen nog niet voor onszelf zorgen. Onze ouders bepalen wat goed voor ons is. Als volwassenen laten we dat ook nog gebeuren, we geven ‘macht’ aan anderen. Bijvoorbeeld: ‘hij of zij heeft ervoor geleerd, dus hij zal wel weten wat er met me aan de hand is en wat goed voor me is’. Iedere keer dat we zoiets denken, geven we macht aan een ander.

Jij bent expert van jezelf

Natuurlijk kan een ander door ervaring en opleiding iets bijdragen aan jouw proces en je ondersteunen en misschien heeft een andere meer kennis. Maar alleen jij kunt voelen en weten wat goed voor jou is! Jij bent expert van jezelf! Niemand kent jouw binnenwereld zoals jij. Als jij de ander voor jou laat invullen, de regie van jou over laat nemen, dan gaat er iets fout.

De kern is luisteren

Al die negatieve verhalen die naar buiten komen, hebben volgens mij één kern: de cliënten hebben het gevoel dat er niet naar ze geluisterd wordt en dat diagnose(s) en/of behandeling niet kloppen. Maar dan neemt een ander deel het over: ‘zij’ (de hulpverleners) zullen het wel beter weten, zullen mij toch wel helpen. Nou nee dus, je kunt alleen jezelf helpen en een hulpverlener kan je in dat proces ondersteunen. Als die hulpverlener geen ruimte aan jou geeft, jou niet erkent, dan zit je niet goed. Als het niet klikt met je hulpverlener, zoek een ander.

Meer informatie

Incest in de vroege kindertijd heeft grote invloed op de rest van het leven. Hoe ziet die invloed eruit en hoe kun je helen?

Mariël Groenen is een van de therapeuten op deze website. Zij is auteur van het boek ‘De impact van incest op alle levensgebieden’ en organiseert met regelmaat lotgenotencontact volgens de ‘Samen helen’ methode.

Alle therapeuten van ‘Hulpverlening na seksueel misbruik’ hebben regelmatig intervisie.