Onderstaande blog is ingestuurd door Superondersteuner Henk Meulendijks. Hij heeft een tijdje als therapeut op deze site gestaan en is op dit moment in Peru en reist in maart af naar Bolivia, om daar mensen te helpen en te trainen in Reiki. In deze blog beschrijft hij zijn perspectief over de samenhang tussen seksueel misbruik en het leven in een patriarchale maatschappij.

Mijn perspectief op Seksueel misbruik en de patriarchale maatschappij.

In deze wereld zijn de meeste samenlevingen nog steeds voornamelijk bestuurd door mannen. Ook organisaties zijn hoofdzakelijk patriarchaal, kijk b.v. maar eens naar de Rooms Katholieke kerk en andere religies, waar mannen de enige of de voornaamste rollen vervullen. Vanuit dit patriarchale perspectief wil ik eens kijken naar misbruik van vrouwen.

Geschiedenis

In een patriarchale maatschappij is het beeld dat vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen een normaal uitgangspunt. Als we in onze eigen geschiedenis terug kijken dan zien we dat in de afgelopen eeuw de rechten van vrouwen in onze samenleving beetje bij beetje uitgebreid zijn. Toen mijn moeder met mijn vader trouwde, werd zij uit overheidsdienst ontslagen. Dat was in de jaren ’50 van de vorige eeuw nog zo. Nog steeds is er geen evenwicht op alle fronten tussen de participatie van mannen en vrouwen alhoewel we al een flink stuk opgeschoten zijn.

Wereldbeeld

Een van de manieren om naar seksueel misbruik te kijken, is vanuit dit wereldbeeld en dan zie ik seksueel misbruik door mannen als een manier om hun dominante rol in de maatschappij, het gezin of welke andere samenlevingsvorm dan ook, te bekrachtigen. Dit levert een heel ander beeld op wat betreft misbruik. Vanuit mijn spiritueel perspectief zie ik dan de hele mannelijke voorouderlijke lijn verschijnen waar overdracht van overtuigingen heeft plaatsgevonden tot in de huidige generaties.

Overtuigingen

Deze overtuigingen gaan over de rol van de man in de verschillende samenlevingsvormen van onze maatschappij, hun (machts)positie, vermeende rechten, verhoudingen tussen man en vrouw, seksualiteit en dominantie. Als jong kind nemen wij deze overtuigingen over van onze ouders en verdere voorouders. Deze zijn meestal onbewust en manifesteren zich in het gedrag van mannen (en vrouwen). Vooral het feit dat deze overtuigingen meestal onbewust zijn, maakt dat verandering een uitdaging is. Veel gedrag dat voortkomt uit deze overtuigingen wordt als “normaal” gezien. Voorbeelden zijn pornografie kijken, seksueel getinte opmerkingen, mannenpraat als het over vrouwen gaat.

Extreem

Extreem mannelijke energie uit zich in oorlogen, in competitiedrang, dominantie. In oorlogen gebruikten mannen niet alleen hun wapen, maar ook hun penetratiekracht om hun overmacht te tonen en daar zijn vrouwen het slachtoffer van. Seksuele energie wordt dan niet meer gebruikt waarvoor ze bedoeld is, als energie om te creëren, maar om te vernietigen. Ook zie ik dat seksueel ongepast gedrag van generatie op generatie doorgegeven wordt, net zoals misbruik ook over meerdere generaties zichtbaar is.

Verandering

Deze overtuigingen leven ook op een collectief niveau en dat maakt dat de nodige inspanning nodig zal zijn om dit te veranderen, man voor man. Ja, het werkt heel goed om door middel van campagnes een ander beeld neer te zetten, maar de veranderingen moeten toch in iedere man voor zich plaats vinden. Dat vraagt moed. Moed om zichzelf in de ogen te kijken en het eigen gedrag eens vanuit het perspectief van de vrouw te zien. Om het innerlijke vrouwelijke, wat iedere man in zich heeft, eens aan het woord te laten. Moed om het bestaande beeld van mannelijkheid een andere inhoud te geven en daarmee het risico te lopen uitgestoten te worden uit de sociale mannen omgeving.

De echte man

Het innerlijk vrouwelijke is in de opvoeding vaak in de verdrukking geraakt, doordat het mannelijke onevenredig veel aandacht heeft gekregen, ten koste van het vrouwelijke aspect. Een echte man is in mijn ogen iemand die zijn mannelijke energie in balans heeft gebracht met zijn vrouwelijke energie en daarmee weg is uit het extreem mannelijke, waar onze maatschappij zo aan gewend is. Wanneer onze samenlevingen werkelijk de balans willen bereiken, dan zal er in de opvoeding van de volgende generatie de volle aandacht aan gegeven moeten worden. Deels zie ik dit al gebeuren door het vormen van mannencirkels, waar mannen samen werken aan het terug brengen van de balans in hun energie. Maar er is nog veel meer nodig. Ik zelf merk dat ik veel moeite heb met het extreem mannelijke en daarom geen verbinding maak met mannen in deze energie. Dat heeft met name te maken met het beschadigde vertrouwen in mannelijke energie door mijn eigen geschiedenis van seksueel misbruik (door een man).

De vrouw

Vanuit de maatschappij waar ik nu ben, Peru, zie ik de verstoorde mannelijke energie heel duidelijk. In mijn werk kom ik regelmatig vrouwen tegen die misbruikt zijn, waar in de relatie met hun familie (ouders, grootouders) en partners het ongezonde mannelijke evident is. Door met name jonge vrouwen in contact te brengen met hun innerlijke kind en hen te ondersteunen in het helen van hun verleden en de overtuigingen die daar bij horen, kunnen zij hun innerlijke kracht weer vinden en hun rechtmatige plaats in alle lagen van de maatschappij opeisen. De plaats van evenwaardigheid. Daarmee doorbreken zij ook de voorouderlijke patronen van misbruik. Dan zullen mannen moeten volgen.

Tot slot

Er zijn meerdere perspectieven om naar seksueel misbruik door mannen te kijken. Voor mij komt het neer op aangeleerd gedrag vanuit de jeugd door ouderlijke en voorouderlijke patronen, sociale acceptatie en dergelijke. Aan ouders en toekomstige ouders zou ik mee willen geven hun eigen gedrag en de onderliggende overtuigingen en trauma’s te onderzoeken en op te lossen, zodat zij dit niet door hoeven te geven aan de volgende generatie. Ik ken de overtuigingen en de trauma’s vanuit mijn eigen ervaring (zelf misbruikt) en de vervorming van mijn eigen seksualiteit als resultaat. Door middel van innerlijk kindwerk heb ik mijn trauma’s kunnen helen en mijn overtuigingen over onder andere seksualiteit in balans kunnen brengen. Dit wens ik eenieder toe en nodig mannen en vrouwen uit om hun innerlijk werk te doen.

Henk Meulendijks

De Meldcode bij seksueel misbruik is een formule waarmee je voorkomt dat je inactief blijft als je seksueel misbruik vermoedt. Het helpt je om in actie te komen door simpele stappen als collegiaal overleg te ondernemen. Maar wat de meldcode niet doet is je vertellen hoe je werkt met mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt.

Wat kun jij doen als hulpverlener?

Als het gaat om een verleden van seksueel misbruik bij mensen in de doelgroep waar jij mee werkt, is er veel wat je als hulpverlener zelf kunt doen. Dat vraagt van jou wél dat je je verdiept in de problematiek rondom seksueel misbruik. Dat je weet hebt van de langetermijneffecten en dat je traumasensitief kunt handelen.

Help, het zit niet in mijn opleiding!

In het tijdperk van #metoo en het naar buiten brengen van seksueel misbruik in sectoren zoals in de sport, de kerken, de cultuursector komen steeds meer hulpverleners erachter dat seksueel misbruik en de langetermijngevolgen hiervan een lacune zijn in hun opleiding. Hoe ga je daar eigenlijk mee om in de therapeutische setting?

Extra opleiding is gewenst

Het is niet vanzelfsprekend dat je als psycholoog, therapeut of hulpverlener kennis hebt van seksueel misbruik. Extra opleiding is gewenst. Gelukkig bestaat die mogelijkheid bij hulpverlening na seksueel misbruik. Je kunt een 8-daagse verdiepingstraining volgen waarin je de basiskennis over de langetermijneffecten van seksueel misbruik aangereikt krijgt.

Kom kennismaken

Een achtdaagse opleiding is een behoorlijke tijdsinvestering en het is in ieders belang dat het aanbod aansluit bij jouw verwachtingen als cursist. Daarom organiseer ik elke maand een introductiemiddag. Zo kun je kennismaken met mij als trainer, met de materie en met de manier van werken binnen de cursus.

Elke maand op de 11de

Elke maand behalve juni 2019 kun je je inschrijven voor de introductiemiddag. De bijeenkomst kost € 50,00 (ex. btw) die je terugkrijgt als je je voor de verdiepingstraining inschrijft. Schrijf je in via onderstaande link en vergeet niet om aan te geven in welke maand je naar de bijeenkomst komt.

Ik schrijf me in!

Het boek ‘Van verkracht naar veerkracht. Overleven na seksueel misbruik’ van Ann van Ingelghem is een mengsel van eigen ervaring, casuïstiek, theorie en kennis. Het doel van het boek is om vanuit het ervaringsdeskundig perspectief van de auteur het licht te laten schijnen op heling en herstel.

Theoretisch

Het boek geeft voor mijn smaak wat te veel theorie, met name in de tweede helft, waar het meer gaat om theoretische verhandelingen over diverse therapiesoorten. Dit draagt niet bij aan een beter begrip van seksueel misbruik en maakt het boek niet bepaald leesbaarder. Bepaalde stukken psycho-educatie over seksueel misbruik zijn daarentegen wel verhelderend, zoals uitleg over de amygdala en hoe dissosiatie werkt.

Het boek maakt duidelijk dat goede hulp vinden niet vanzelfsprekend is

De zoektocht van Ann om hulp te vinden die bij haar past staat in het boek helder beschreven. Dat het hierbij gaat om het vinden van meerdere soorten therapie, passend bij wie zij is als persoon én bij de fase van verwerking waar zij in zit. Haar pad loopt, zoals dat van velen, langs meerdere soorten therapie. Psycho-educatie, traumatherapie, NLP, lichaamsgerichte therapie: Ann spreekt terecht van een labyrinth van therapiën, waarin helaas ook in België de bewegwijzering nogal eens ontbreekt.

Seksueel misbruik in de titel

Juist bij seksueel misbruik ben ik fel gekant tegen verdoezelend taalgebruik. Te vaak wordt seksueel misbruik ontkend en de gevolgen daarvan zijn bijna net zo desastreus als het trauma zelf. Wat ik dus fijn vind is dat in haar ondertitel staat ‘Overleven na seksueel misbruik’.

Benoemt hertraumatisering in de hulpverlening

In feite is het taboe, maar in de hulpverlening worden slachtoffers van seksueel misbruik maar al te vaak gehertraumatiseerd. Soms eenvoudigweg doordat de achtergrond van seksueel misbruik niet aan het licht komt, soms doordat er ‘eenvoudige oplossingen’ voorgesteld worden (focus op het hier en nu) en soms doordat de therapeut niet breed genoeg insteekt en slechts een deelaspect behandeld, zonder adequate doorverwijzing.

Belgisch

Het boek is geschreven door een Belgische en is toegespitst op wat er in België zoal gedacht en gedaan wordt op het gebied van seksueel misbruik. Dat zal voor de Belgische lezer ongetwijfeld herkenbaarheid geven, zoals het voor mij wat vervreemdend werkt.

Pluspunten van het boek

• positief en hoopgevend over seksueel misbruik
• heldere uitleg over dissociatie, triggers en de rol van de amygdala
• herkenbare persoonlijke ervaringen
• breed kijkend naar wat kan helpen bij het helen van seksueel misbruik
• benoemt hertraumatisering door de hulpverlening

Minpunten van het boek

• te theoretisch
• Belgisch (voor mij een minpunt al zal dit voor Belgen andersom gelden)

Voor wie is dit boek?

Voor therapeuten biedt het boek ervaringsverhalen met bijbehorende duiding, waardoor het zeker zal bijdragen tot een beter begrip van de complexiteit van de langetermijneffecten van seksueel misbruik. Voor lotgenoten is het boek bij vlagen wat te theoretisch, maar de kennis over seksueel misbruik zelf snijdt hout.

Bestel het boek hier

Het is januari en ik zit in een rustige periode. Dat lijkt fijn, maar voor mij is er niets moeilijker dan dat. Ik heb mijn incestverleden verwerkt en dan begint mijn leven. Dat denk ik. Toch is het niet vanzelfsprekend. Leven moet je leren. Het uitgeven van mijn boek betekent een einde en een nieuw begin.

Ik leef!

In juni 2018 geef ik mijn boek ‘De impact van incest op alle levensgebieden’ uit. Het is een prachtig moment waar ik naartoe heb gewerkt en geleefd. Het is een soort kroon op mijn verwerkingsproces. Een strijd die vele jaren heeft geduurd. De maanden daarna geniet ik van mijn succes en van alle mooie reacties en berichten dat mensen echt wat aan mijn boek hebben. Ik voel me verbonden met de mensen om mij heen. Het maakt me gelukkig om zoveel warmte te kunnen geven en ontvangen.

Ik ben uitgeput

In oktober voel ik dat ik erg moe ben. Logisch, er is veel gebeurd in de afgelopen maanden. Ik doe een stapje terug, doe wat rustiger aan. Dan komt het snel weer goed, denk ik. Het lijkt echter of de vermoeidheid groter wordt. In november volgt er een dipje, ik voel me zwaar en negatief. Mijn therapeute, geeft aan dat ik december en januari wel nodig zal hebben om bij te komen. No way, denk ik. Half december verstuik ik mijn voet tijdens het post bezorgen. Dan kan ik echt niets meer en moet ik volledig rusten. Het is een flinke verstuiking, die me wekenlang dwingt om rust te nemen.

Ik heb geen houvast meer

Ik besef dat ik nog steeds overlevingsmechanismen met me meedraag. Hoezeer ik mijn
incestverleden ook heb verwerkt, ik heb nog veel te leren. Zo heb ik altijd een houvast aan doelen en projecten gehad, ook tijdens mijn verwerkingsproces. Mijn boek is zo’n project, dat houdt me op de been, daar ga ik voor. Het boek is er nu, het vindt haar weg in de wereld. Nu heb ik geen project, geen concrete plannen. Ik ben ook te moe om plannen te bedenken. Daarmee is mijn houvast weg. Geen doel, geen beweging, geen afleiding. Dat is confronterend en maakt me heel onzeker.

Geheeld zijn, is heel bijzonder

Steeds als ik terugkijk, ben ik me ervan bewust dat geheeld zijn heel bijzonder is en dat ik van ver ben gekomen. Wat ik nu voel, is zo mooi. Ik voel warmte en liefde en kan geven en ontvangen. De verbinding met andere mensen, is het belangrijkste en mooiste dat mijn proces me heeft opgeleverd. Tegelijkertijd is het voelen soms ook moeilijk. Het is altijd nog relatief nieuw, en het is voor mij intens.

Geheeld en toch nog therapie

Het lijkt misschien vreemd, dat ik geheeld ben en toch nog naar mijn therapeute ga. In mijn lichaam zitten nog steeds blokkades, oude pijn, oude emoties vast. Daarvoor ga ik naar therapie, het lichaamswerk helpt me bij het loslaten van die blokkades. Nu vind ik het om andere redenen ook fijn dat ik met therapie door ben gegaan. Met mijn therapeute kan ik bespreken hoe het gaat. Zij houdt me een spiegel voor.

Leren leven

Geheeld zijn betekent nu dus voor mij: leren leven. Veel elementen van mijn
overlevingsmechanismen draag ik nog met me mee. Grote delen zijn tijdens mijn verwerkingsproces wel weggevallen, maar sommige mechanismen zijn behoorlijk hardnekkig. De komende tijd ga ik uitrusten en leren leven. En genieten van al het moois dat in mijn leven is.

Wat is Developmental Transformations?

Developmental Transformations (DvT) is ontwikkeld door David Read Johnson in Amerika, inmiddels heeft DvT ook vaste voet op Nederlandse bodem. DvT kan zowel individueel als in een groep gegeven worden. Dit artikel is geschreven als introductie in de methode voor de start van het Traject: Krachtig verder na seksueel misbruik.

Het speelvlak: Een introductie in de methode Developmental Transformations

Welkom in het speelvlak. Het speelvlak dat we met elkaar creëren. We starten vanuit een lege ruimte, er zijn alleen enkele kussens die we gebruiken. We verbeelden verder met ons lijf en komen in beweging. Wat roept het aan gevoelens, beelden, verlangens, gedachten en ervaringen op? Mogen we daarmee spelen? Om je te zien en serieus te nemen. Om je te laten zien wat er nog meer mogelijk is en andere perspectieven mee te geven. Dat we kunnen leren lachen om onze imperfecties en onmogelijkheden. We zijn allemaal gebroken, maar durven we elkaar te ontmoeten en met onze gebrokenheid te spelen?

Spelen en delen

Ik nodig je uit om in te brengen wat het spel met je doet, wat er bij jou zoal opkomt, zodat de ander zich weer tot jou kan verhouden. In het spel zijn we gelijkwaardig, we hebben een gedeelde participatie. Ik kan dingen inbrengen in het spel en jij kan dingen inbrengen in het spel. De ontmoeting, de match and mismatch staan centraal. Kunnen we dat verdragen en het contact weer aangaan. Het is leren bewegen in de instabiliteit van het leven.

Rollen, patronen en wensen verkennen

We komen rollen, patronen en wensen tegen. Maar dan in het speelvlak waar de mogelijkheden onbegrensd zijn. We kunnen doen alsof. Dat biedt veiligheid. We kunnen zo spelen met dingen die je in de werkelijkheid misschien niet onder ogen durft te zien, waar je vandaan wilt gaan of die te spannend zijn, maar in de distantie van het spel onderzocht kunnen worden. Het is het vergroten van je ‘window of tolerance’ van wat jij kunt verdragen aan spanning. Van statisch naar dynamisch.

In het spel mag alles er zijn

Dus als jij bevriest, kijken we hoe je weer in beweging kan komen. Als je het spannend vindt en je wilt verstoppen, bouw je met kussens jouw plek. Als er verdriet is, komen we misschien bij een meer van tranen en kunnen we stilstaan bij wat ieder ziet van zijn eigen verdriet in de weerspiegeling van het water. Misschien zijn er schrammen en wonden te verzorgen. Misschien is er een afgrond, de angst of de wens om erin te vallen en dat het leven stil zal staan. In spel kunnen we ermee spelen. Met de pijn, het verdriet, de machteloosheid of boosheid.

Draken en ridders, helden en prinsessen

Het is spel en daarmee is de afspraak dat we doen alsof en we elkaar geen echte pijn doen. Maar wel kunnen we geraakt worden. Er kunnen monsters en dappere ridders zijn. Er kunnen daders, slachtoffers, beschermers en helden zijn. Rollen kunnen omgedraaid en getransformeerd worden. We leren verborgen plekken van onszelf kennen en gaan naar fantasiewerelden. Het kan fictief- en ook zo echt voelen.

Je weg zoeken door Traumaland

Ook al wordt je in het spel opgegeten, zak je door de grond of ben je gevallen, je kunt altijd weer opstaan en verder gaan. Ben je verdwaald en heb je geen idee waar het over gaat, voel je je erbuiten vallen? Er is altijd een weg terug en als je de weg zelf niet kan vinden dan zal ik je helpen zoeken.

Het spel is geen toneelstuk

We hoeven niet een scene af te maken, maar kunnen het spel continue veranderen. We zijn samen en mogen ook andere kanten opgaan. Mogen we verschillend zijn en durven we onze kleur te bekennen? Durven we de controle los te laten? Durven we steeds vrijer en met meer mogelijkheden ons in het spel te bewegen? Te zien wat we inbrengen, hoe dat veranderen kan? Voor onszelf te zorgen en uitgedaagd te worden? Te uiten en los te laten?

Mijn rol als therapeut

Ik ben je mede- en tegenspeler. We doen het met elkaar. Tot in het speelvlak.

Rineke van Setten

Dramatherapeut, Developmental Transformations practitioner, Pessotherapeut

Positieve seksualiteit

Er zijn initiatieven gaande om seksualiteit te herwaarderen. Zoveel van de aandacht is onder invloed van #metoo uitgegaan naar de uitwassen van seksueel gedrag, dat men denkt dat het tijd is om te focussen op wat er goed en fijn is aan seksualiteit. Een loffelijk streven. Maar als slachtoffers daaraan mee willen doen, wat is er dan nodig?

Seksualiteit na seksueel misbruik

Wanneer je seksueel misbruik hebt meegemaakt is seksualiteit vaak beladen, belast met pijn uit het verleden. Dat maakt dat ‘wat bij je past’ niet altijd even gemakkelijk te ontdekken is. De ervaringen uit het verleden kleuren je beleving in het heden, dat is altijd zo, maar dat is zeker waar als het gaat om de invloed van seksueel misbruik op de latere seksualiteit.

Seksuele hertraumatisering

Voor veel slachtoffers geldt helaas: ‘Jong geleerd, oud gedaan’. Zij komen maar al te vaak terecht in relaties waarin zij nog altijd geen keuze ervaren omtrent hun eigen seksualiteit. Wanneer je als therapeut seksualiteit niet bespreekbaar maakt, laat je de deur wagenwijd open voor hertraumatisering. Het bespreken van de seksualiteit is niet de sluitpost van therapie, maar een wezenlijk onderdeel ervan.

Bewuste seksualiteit

De zoektocht naar wat bij jou past als mens, in het heden, met je verleden en wat daarin allemaal gebeurd is, leidt tot een bewuste seksualiteit. Seksualiteit waar je ja tegen zegt. Positieve seksualiteit is bewust gekozen, vol overgave genieten van jouw eigen lijf en eventueel dat van de ander. Daarbij gaat het vaak minder om ‘welke techniek’ of ‘welke handelingen’ maar om ‘wat druk je met deze handeling uit?’, ‘Wat betekent het voor je?’

Herstellen van het recht op een keuze

Het is een cliché dat als je geen nee kunt zeggen, je ja ook niet telt. In therapie rondom seksualiteit is zeggenschap een belangrijk thema. In hoeverre ervaart het slachtoffer zeggenschap over zijn of haar eigen lijf, over de eigen seksualiteit?

Positieve seksualiteit, wat is dat precies?

Seksualiteit is na seksueel misbruik vaak een heikel punt. In dit boek vindt je veel handige kennis over seks.

Rik van Lunssen en Ellen Laan schrijven in het boek ‘Seks!’ uit 2017 dat onder gezonde seksualiteit wordt verstaan: “Elke seksualiteit (seksueel gedrag en seksuele gevoelens) die iemand ervaart als bij haar of hem passend (egosyntoon), die als bevredigend wordt ervaren en waarmee geen schade wordt berokkend.” Positieve seksualiteit gaat volgens mij nog een stap verder. Bij positieve seksualiteit komt er een verbinding tot stand. Tussen beide partners, of bij soloseks tussen lichaam en geest. Daarmee is het een potentieel helende ervaring!

Positieve seksualiteit komt niet uit de lucht vallen

Positieve ervaringen in de seksualiteit komen niet vanzelf. Wanneer het slachtoffer zeggenschap heeft over de eigen seksualiteit, is het vaak nog een uitdaging om dit ook in samenspraak met een partner neer te zetten. Het is dan belangrijk om een eventuele partner bij de begeleiding te betrekken en om te werken aan communicatievaardigheden van beide partners.

Aandacht voor seksualiteit in therapie

Hoe kun je omgaan met het thema seksualiteit in de therapeutische setting? Welke taken liggen er voor jou als therapeut? Wat kun je beter aan gespecialiseerde hulpverlening overlaten? Deze en nog veel meer vragen komen aan bod in de verdiepingstraining.

Kijk voor het scholingsaanbod op:
hulpverleningnaseksueelmisbruik.nl

Weet je nog hoe het begon?

Na maanden voorbereiding vertrekken we op 15 juli vanaf Station Presikhaaf, waar we de eerste heldin treffen. Nog wat onwennig maken we met de selfie-stick een foto en we starten, op blote voeten, in de richting van het lunchpunt. De route is prachtig, het weer is tropisch. Het is het begin van een hittegolf die bijna de hele maand de Veluwe teistert.

We laten ons niet door het weer weerhouden

Toen we de wandeling aan het plannen waren, spraken we af: We laten ons niet door het weer weerhouden. We kochten poncho’s tegen de regen en dachten daarmee dat we voorbereid waren op het ergste. We hadden niet gerekend op 30 graden en heter! Gelukkig kun je  gewoon ín het water gaan lopen, op blote voeten.

We doen ons best om ook met deze temperaturen de moed erin te houden, maar op de heetste dagen moeten we voor de veiligheid toch kiezen voor een alternatief programma. We lopen ‘s avonds of op een andere plek waar wat meer beschutting is.

De heldentaxi

Elke dag opnieuw loopt er een anonieme held mee om zijn of haar verhaal te vertellen voor het boek.

De Helden-Taxi vind gretig aftrek, net als de Helden-Soepjes die met zoveel liefde door de vrouw van onze Held Jan worden bereid. Met vooral veel courgette uit de eigen tuin van Jan.

Door de droogte van het hete weer moet Jan helaas de soepjes wel heet meenemen, ter plekke opwarmen op open vuur is nu niet mogelijk.

De wolk breekt!

De laatste dag, 13 augustus 2018

Op de laatste dag van de #ikluister helden wandeling 2018 zouden we, net als op de eerste dag, een groot oor in het park hebben vanuit Vitale verbindingen, waar twee vrijwilligers naar verhalen zouden luisteren. Dat is helaas in het water gevallen. Het regende tijdens de lunch en om te voorkomen dat we nog een keer midden in een wolkbreuk terecht zouden komen, zijn we linea recta naar huis gelopen voor de lunch.

Toch nog een middagwandeling

Met een aantal helden zijn we toch nog de middagwandeling gaan doen. Een prachtige en gezellige afsluiting van een maand vol mooie verhalen.