De vraag van Joop: Hoe kan het dat ik er geen last van hebt? |

Hoe kan het dat ik er helemaal geen last van heb?

Op een recente blog kwam een reactie van Joop. Joop heeft, zoals hij het zelf noemt, op zijn 13e een relatie gehad met een vrouw van 29, de beste vriendin van zijn moeder. Hij geeft aan dat hij alleen maar positieve herinneringen heeft aan de betreffende relatie. ‘Hoe kan het dat ik nergens last van heb?’, vraagt hij zich af. En betekent dat niet dat al dat ‘slachtoffer-geneuzel’ erg overdreven is?

‘Er is meer dan één scenario’

‘Er is meer dan één scenario’, schrijft Joop en ik kan niet anders als het met hem eens zijn. Niet iedereen heeft evenveel last van seksueel misbruik en er zijn beschermende factoren die helpen om eventuele last te relativeren. Een gezonde thuissituatie en goede opvang kunnen veel verschil maken, in hoe een kind er mee omgaat. Joop maakt echter een denkfout als hij op basis van zijn persoonlijke ervaring, zijn ‘scenario’, concludeert dat het voor andere slachtoffers ook wel mee zal vallen.

Psychische problemen

Ongeveer 50% van de mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt, ontwikkelt ernstige psychische problemen. Hierbij moet je denken aan jarenlange therapie en opnamen in de psychiatrie. Dit zijn officiële cijfers uit retrospectief onderzoek. Dat betekent dat zelfs kinderen/jongeren die ten tijde van het misbruik meewerken en het niet vervelend lijken te vinden, vaak toch later in de problemen komen. (leestip: Nationaal Rapporteur)

Fysieke problemen

Een kant van seksueel misbruik die doorgaans onderbelicht blijft, zijn de fysieke problemen die ontstaan onder invloed van het seksueel misbruik. Met name bij vrouwelijke slachtoffers ontstaan er veel fysieke klachten. Fybromyalgie, SOA’s, verdubbeld risico op baarmoederhalskanker, kans op allerlei aandoeningen aan de geslachtsorganen, maar ook allerlei stress-gerelateerde klachten. Mannen ontwikkelen relatief vaker externaliserend gedrag: agressie, verslavingen, criminaliteit, die ook de nodige gezondheidsrisico’s met zich meedragen. Daarnaast komen erectiestoornissen, twijfels over de geaardheid en seksuele identiteit, maar ook seksverslaving voor.

Gezondheidsrisico’s nemen toe naarmate er meer problemen zijn

In de ‘ACE’s too high’ studie is aan het licht gekomen dat Negatieve Ervaringen in de Kindertijd, ofwel NEK’s, een verhoogd risico op allerlei gezondheidsklachten geeft. Het effect van de negatieve ervaringen is cumulatief. Dat betekent dat hoe meer NEK’s, hoe groter het effect. Vanaf 4 NEK’s begint het te tellen (en het effect neemt toe naarmate er meer NEK’s gescoord worden): Verhoogd risico op hartfalen (3x), longemphyseem/chronische bronchitis (4x), hogere kans om zelfmoord te plegen voor je 30 bent (maar liefst 12x hoger!).

Kun je seksueel misbruik ook als prettig ervaren?

Er wordt meestal niet over gesproken, omdat men zich er voor schaamt, maar een deel van de slachtoffers ervaren (een deel van) het seksueel misbruik als prettig, vooral als het niet met geweld gepaard gaat. Niet alleen zijn de seksuele handelingen soms lichamelijk plezierig, je wordt als slachtoffer ook ingepalmd door de dader. De dader is er veel aan gelegen om jouw medewerking te krijgen. Immers: wat er gebeurt is bij de wet verboden. Om er voor te zorgen dat jij je mond erover houdt, gebruiken daders allerlei manipulatieve technieken om jou ervan te overtuigen dat het met jouw instemming gebeurt. Als jij het zelf gewild hebt, als jij je medeplichtig voelt, dan houd je je mond wel. Daders vertellen je:

‘Zie je wel, je vindt het lekker’, wanneer je lichaam reageert
‘Je bent al zo volwassen voor je leeftijd’
‘Ik zag je wel naar mij kijken, je hebt dit zelf gewild’
‘Je bent zelf begonnen’
‘We hebben een bijzondere relatie’ (vaak aangevuld met: die mensen van buitenaf niet zullen snappen, dit kunnen we beter stil houden)

Een kind of puber is vrij gemakkelijk te beïnvloeden en als de misbruiker zich daarop toelegt, dan raakt het slachtoffer soms erg overtuigd van wat hem of haar wordt ingefluisterd door de dader. Soms blijven zij dit geloven tot ver in hun volwassenheid.

Maar is het dan nog steeds seksueel misbruik?

Alle seks van volwassenen met minderjarigen is voor de wet seksueel misbruik. Joop is overtuigd dat ‘de relatie’ die hij met de vriendin van zijn moeder had, voor hem geen negatieve consequenties heeft gehad en dat is zijn goed recht, maar een gelijkwaardige relatie is het niet. Een volwassene heeft, per definitie, overwicht op een kind. Die ongelijkwaardigheid maakt dat de volwassene in deze doet waar ze zelf zin in heeft en daarbij geen rekening houdt met het kind (en de wet). Wat het kind daarvan aan mogelijke schade ondervind, doet er voor de dader niet toe. De wet houdt wél rekening met het kind: de wet beschermt ten alle tijde het kind, desnoods tegen zichzelf. Een kind heeft geen recht om in te stemmen met de seksuele handelingen van een volwassene: de volwassene is strafbaar ongeacht wat het kind daarvan vindt. Ook in het geval van Joop dus, is de vrouw in kwestie strafbaar.

Aanvaardbare risico’s?

Seksueel misbruik geeft, zoals we hebben gezien, een verhoogd risico op allerlei fysieke en psychische aandoeningen en dan is deze lijst nog niet eens compleet. Ook seksueel, relationeel en soms zelfs spiritueel zijn er vaak klachten en problemen te betreuren. Wanneer is zoiets een aanvaardbaar risico? De vriendin van Joop’s moeder neemt in mijn ogen en voor de wet een onaanvaardbaar risico, wanneer ze een seksuele relatie aangaat met een jongetje van 13 jaar.

Een vergelijkbare keuze

Stel je voor dat je voor je kind een operatie overweegt voor iets kleins. Geen noodzakelijke operatie, maar iets kleins, een aandoening waar het kind weinig last van heeft. Zou jij je kind laten opereren als je zou weten:

Dat de helft van de mensen die dit laten doen, ernstige psychische/psychiatrische klachten ontwikkelt (50% kans)
Dat je kind een 4 x hogere kans hebt om een chronische, soms dodelijke ziekte (kanker, hartfalen, longemphyseem, fygromyalgie) te ontwikkelen na deze operatie
Dat je kind na de operatie een twaalf keer hogere kans heeft dat het zelfmoord pleegt voor zijn/haar 30e
Dat je kind een 3 x hogere kans heeft op het ontwikkelen van eetstoornissen, laag zelfbeeld, seksuele problemen, seksuele identiteitsproblemen en relatieproblemen

Hoe groot is de kans dat jij je kind laat opereren als dit de bekende risico’s zijn? Hoe groot is de kans dat je jouw kind daaraan blootstelt?

Meer gevolgen van seksueel misbruik

Als dit alle mogelijke gevolgen van seksueel misbruik waren was het al erg genoeg, maar er zijn nog veel meer gevolgen waar je last van kunt hebben. Na seksueel misbruik heb je naast al deze andere zaken een verhoogde kans op:

Arbeidsproblemen/werkloosheid
Problemen met politie en justitie
Geweld in je relaties
Herhaling van seksueel misbruik
Nachtmerries en herbelevingen/c-PTSS

Het is allemaal kansberekening

Het kán goed gaan. Mogelijk en hopelijk is het voor Joop allemaal goed uitgepakt en heeft hij werkelijk geen schade ondervonden van de seksuele relatie die hem op 13 jarige leeftijd is overkomen. Het kán. Maar wat ben je voor persoon als je bereid bent om deze risico’s te nemen met een kind? Willens en wetens, want seksueel contact met kinderen is niet voor niets bij de wet verboden. Dat een dader een gevangenisstraf voor zichzelf riskeert is nog tot daar aan toe. Maar dat hij/zij een dergelijk risico neemt met een kind, dat is mijns inziens verwerpelijk en terecht strafbaar.

De gemiddelde dader maakt 30 slachtoffers

Is de vriendin van de moeder van Joop een a-typische dader? Op het eerste gezicht wel. Vrouwen zijn veel minder vaak dader dan mannen (ongeveer 2-3% van de daders is vrouw) en ze handelen bovendien meestal samen met een man en niet, zoals deze vrouw, alleen. Het is uit het verhaal niet duidelijk of Joop het enige slachtoffer van haar avances is geweest. Als dat zo is, dan is zij zeker a-typisch, want de gemiddelde dader maakt 30 slachtoffers. Dat betekent ook dat, zelfs áls Joop er geen last van ondervindt, ook op latere leeftijd niet, dit beslist niet waar hoeft te zijn voor alle mogelijke andere slachtoffers van deze dame.

Van kinderen blijf je gewoon af!