We kennen inmiddels allemaal wel de Post Traumatische Stress als begrip, in zijn meest extreme vorm kom je dit tegen als een stoornis: PTSS. Maar laatst kwam ik een verhaal tegen van één van de leiders op het gebied van trauma, Mark Epstein (geen relatie met die andere Epstein), over Pre-Traumatische Stress. Een begrip dat meteen bij mij resoneert.
Pre-Traumatische Stress
Trauma, zegt Mark Epstein, is inherent aan onze psyche. Al in de psychoanalyse gaat het over trauma’s in de kindertijd. In ons leven krijgen we allemaal te maken met dood, ziekte, conflict, etc. De mate waarin dit angst oproept, is volgens mij ook de mate waarin we deze zaken traumatisch kunnen noemen.
Mijn idee over Pre-Traumatische Stress
Als ik kijk naar de manier waarop stress eruit ziet als het gaat om seksueel misbruik, dan zie ik een gevaarlijke mengeling van Post Traumatische Stress en Pre-Traumatische stress. Het begint bijvoorbeeld met een getriggerde herinnering. Plotseling gebeurt er iets waardoor je lichaam en geest bevriezen: Post Traumatische Stress.
Na de trigger
Na de trigger en bevriezing, komt een tijd waarin je daar weer uitkomt. Je wordt gerustgesteld of je kalmeert jezelf, de trigger verdwijnt of de herinnering wordt afgezwakt. Maar daarna: afhankelijk van hoe je overlevingsmechanismen in elkaar zitten, kun je terecht komen in Pre-Traumatische stress. Je krijgt angst voor de angst.
Vermijding als strategie tegen Post Traumatische Stress
Wanneer je vermijding als overlevingsmechanisme hebt, dan kom je in feite in de Pre-Traumatische Stress te zitten. Je wordt bang voor de triggers zelf. De triggers worden het trauma. Omdat vermijding van de trigger het probleem (de gevoelens die kleven aan de herinnering) niet oplost, is het nodig dat je altijd alert bent, immers je kunt zo maar ineens weer getriggerd raken als je niet uitkijkt. Dat is volgens mij Pre-Traumatische Stress.
Chronische stress versus acute stress
Wanneer je vermijding inzet, verruil je dus in feite de acute stress van de PTS(S) voor de meer chronische stress van Pre-Traumatische Stress. Hyperalert zijn kost ongelofelijk veel energie en ligt zo weer aan de basis van allerlei fysieke en mentale klachten rondom vermoeidheid. En vermoeidheid is weer een factor die het terugkomen van herinneringen bevordert (want ook het onderdrukken van herinneringen kost energie). Zo is het kringetje rond en kom je in een neerwaartse spiraal.
De stress-spiraal doorbreken
Er wordt vaak gewerkt aan Post Traumatische Stress, omdat dit het meest in het oog springende symptoom is, maar volgens mij is de spiraal makkelijker te doorbreken als we inzetten op het verlichten van de Pre-Traumatische Stress. Als we de angst voor de angst kunnen doorbreken, wordt ook het werken aan een PTS(S) vergemakkelijkt.
Hoe kun je de stress-spiraal doorbreken?
Een goede manier om te werken aan het doorbreken van de stress-spiraal is bijvoorbeeld ‘The work’ van Byron Katie. Gedachten die aanzetten tot angst kun je daarmee omzetten. Een andere manier is het werken met overtuigingen met behulp van NLP. Door de chronische stress te verminderen, wordt het makkelijker om de acute stress onder ogen te durven zien.